Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Döndü Neslihan Bay
Danışman: FATMA ALİSİNANOĞLU
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Bu araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinin sordukları soruların bilişsel hiyerarşisinin, yapısının ortaya konulması ve okul öncesi öğretmenlerinin soru sorma becerilerinin soru sorma becerisi öğretimi ile geliştirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda araştırmada nitel araştırma çeşidi olan örnek olay (durum) incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Örnek olay incelemesi, bir olayı meydana getiren ayrıntıları tanımlamak, olaya yönelik olası açıklamaları geliştirmek ve olayı değerlendirmek için yapılan bir araştırma olarak tanımlanmaktadır. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden olan kolay ulaşılabilir durum örneklemesine göre Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Uygulama Anaokulu belirlenmiş; kolay ulaşılabilir durum örneklemi içerisinden de öğretmenlerin belirlenmesi için ölçüt örneklem belirlenmiştir. Ölçüt olarak öğretmenlerin 6 yaş grubu 2 öğretmen katılımcı olarak belirlenmiştir. Öğretmenlerin soru sorma becerilerini geliştirmeye yönelik program hazırlanmış ve programın geçerliliği için, 5 uzmandan uzman görüşü alınmıştır. Alınan uzman görüşleri doğrultusunda gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra Soru Sorma Becerisi Öğretimi Programının geçerli ve güvenilir olabilmesi için, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Öncesi Öğretmenliği son sınıf öğrencilerinden gönüllü olan 6 öğretmen adayı ile ön uygulaması yapılmıştır. Öğrencilerin soruları üzerinde programın olumlu etkisinin olduğu görülmüştür. Araştırmanın uygulamasında öğretmenlerin nasıl sorular sorduğunun ortaya konulabilmesi amacıyla öğretmenler ön gözlem adı altında bir gün süresince tüm etkinliklerde gözlenmiştir. Daha sonra öğretmenlerin soru sorma becerilerini geliştirme amacıyla, bir hafta ve 12 saatten oluşan Soru Sorma Becerisi Öğretim Programı uygulanmıştır. Uygulanan programdan üç hafta sonra, soru sorma becerisi öğretiminin öğretmenlerin soru sorma becerileri üzerindeki etkisini ortaya koymak için öğretmenler son gözlem adı altında bir gün süresince tüm etkinliklerde gözlenmiştir. Gözlemler video kaydı alınarak yapılmıştır. Gözlem sırasında öğretmenden kaynaklanacak herhangi bir veri kaybının oluşmasını önlemek amacıyla öğretmenlerin günlük plan içerisinde sorularını yazabilecekleri amaç kazanımların ve materyallerin belirlendiği iki form oluşturulmuştur. Ön gözlemden sonra Soru Oluşturma Formu 1e son gözlemden sonra da Soru Oluşturma Formu 2ye öğretmenlerin sorular yazmaları istenmiştir. Verilerin analizi için gözlemde yapılan video çekimleri izlenerek her öğretmenin etkinliklerde sordukları sorular ve öğretmenlerin soru oluşturma formlarına yazdıkları sorular belirlenmiştir. Hem gözlemlerden hem de soru oluşturma formlarından elde edilen soruların kodlamalarının güvenilir olması açısından, araştırmacı ile birlikte üç araştırmacı tarafından soruların bilişsel taksonomisi (bilgi basamağından değerlendirme basamağına kadar) ve yapısı (açık uçlu-kapalı uçlu) kodlanmıştır. Her öğretmenin sorularının kodlaması tablolar halinde verilmiştir Örnek olayın (durumun) her yönüyle ortaya konulabilmesi için betimsel analiz yapılmıştır. Bulgularda, okul, sınıf, öğretmenler ve yapılan tüm etkinlikler detaylı olarak betimlenmiştir. Örnek olay incelemelerinde tablo ve grafiklere yaygın olarak yer verilmesi, araştırmacının keşfedemediği bazı ilişkileri görmesini sağladığından öğretmenlerin sordukları soruların bilişsel taksonomi ve yapısı yönünden yüzde frekans tablo ve grafikleri de verilmiştir. Ayrıca uygulanan soru sorma becerisi öğretiminin, öğretmenlerin soruları üzerindeki etkisini belirlemek için çizgi grafikler ile Ki-Kare tabloları verilmiştir. Araştırmanın sonucunda, soru sorma becerisine yönelik öğretim uygulanmadan önce öğretmenlerin ağırlıklı olarak bilgi sorusu sordukları ve değerlendirme sorusunu hiç sormadıkları görülmüştür. Soru sorma becerisi öğretimi sonrasında ise öğretmenlerin sorularının analiz, sentez ve değerlendirme düzeylerindeki oranlarında ve açık uçlu soruların oranlarında artış sağlamaları sonucunda Soru Sorma Becerisi Öğretim Programının etkili olduğu görülmüştür.