Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İSMAİL HELVACI
Danışman: Meliha Yılmaz
Özet:
Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik disiplinlerine Sanatın entegre edilmesiyle yapılanan STEAM bir disiplinlerarası alan yaklaşımıdır. Bu araştırmanın amacı, STEAM yaklaşımı kapsamında geliştirilen etkinliklerle verilen Görsel Sanatlar Eğitimi’nin bu yaklaşımı oluşturan disiplinlere yönelik tutuma etkisinin belirlenmesi ve STEAM yaklaşımına yönelik görüşlerin saptanmasıdır. Çalışma 2017-2018 Eğitim Öğretim Yılı II. Dönemi’nde Batı Karadeniz’de bir ilde merkez ilçeye bağlı bir devlet okulunda gerçekleştirilmiştir. Görsel Sanatlar dersi kapsamında gerçekleştirilen uygulama her hafta bir ders saatini kapsayacak şekilde 6 hafta sürmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 25’i deney, 23’ü kontrol grubu olmak üzere 6. Sınıfta öğrenim gören 48 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma İç İçe Karma desende gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın nicel kısmında ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desen; nitel kısmında ise durum çalışması yürütülmüştür. STEM Tutum Ölçeği ve Sanata Karşı Tutum Ölçeğinin birleştirilmesi ile oluşturulan STEAM Tutum Ölçeği’nden ve Ürün Değerlendirme Rubriğinden elde edilen nicel veriler bağımlı/bağımsız gruplar t testi ve ANCOVA ile analiz edilmiştir. Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu ve Etkinlik Sonu Görüş Formu’ndan elde edilen nitel veriler ise içerik analizi ile analiz edilmiştir. Nicel veriler
vii
SPSS analiz programı ile yordanırken, nitel veriler Nvivo analiz programı ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda deney grubu STEAM Tutum Ölçeği ön test-son test puan ortalamaları arasında son test lehine anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Deney ve kontrol grubunun ön test puanlarının kovaryant olarak atandığı son test puanlarına ilişkin yapılan analiz sonucunda, deney grubu lehine anlamlı farklılık saptanmıştır. Deney grubunun ürün değerlendirme rubriğinden aldıkları puanlar incelendiğinde, süreç boyunca ürün tasarım becerisi ve yaratıcılıkta gelişim olduğu gözlemlenmiştir. Bu sonuçlardan yola çıkarak STEAM yaklaşımı ile verilen eğitimin bireylerde STEAM’i oluşturan Fen, Teknoloji, Mühendislik, Sanat ve Matematik disiplinlerine yönelik tutumda bir artış meydana getirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Görüşme gerçekleştirilen deney grubunun uygulama öncesi ve sonrası STEAM ve STEAM disiplinlerine yönelik görüşleri incelendiğinde ise, STEAM yaklaşımına dayalı etkinlikler ile gerçekleştirilen süreç öncesi öğrencilerin STEAM ve STEAM disiplinlerine yönelik bir fikirde bulunmadıkları ya da var olan bilgilerinin yeterli düzeyde olmadığı saptanmıştır. Uygulama sonrası ise katılımcıların Fen, Teknoloji, Mühendislik, Sanat ve Matematik disiplinlerine yönelik derinleşen ifadelerde bulundukları; Sanat-Fen-Mühendislik disiplinlerinlerinin entegrasyonundan bahsettikleri; sanata yönelik kapsamlı görüşlere sahip oldukları belirlenmiştir. Çalışmanın odak noktası olan Sanat disiplinine yönelik olumlu bir tutum gelişim/değişimi elde edilmiştir. STEAM yaklaşımı kapsamında geliştirilen etkinliklerle verilen Görsel Sanatlar eğitimi uygulama sürecine dair olumlu ifadelerde bulunmuşlardır. Katılımcıların birçoğu etkinliklere ve sürece devam etmek istediklerini belirtmişlerdir. Araştırma sonucunda elde edilen verilerden hareketle, bu alana yönelik literatürü zenginleştirecek ve yeni dizayn edilecek süreçlerde başarıyı arttıracak çalışmalar için araştırmacılara; STEAM’in devamlılığını sağlayacak, öğretim sürecindeki yerini tanımlayacak ve sağlamlaştıracak uygulamalar için ise program yapıcılara yönelik öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler : Sanat eğitimi, temel eğitim, STEAM yaklaşımı, disiplinlerarası yaklaşım.