Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Deniz İlhan Topcu
Danışman: Özlem Gülbahar
Özet:Onay destek sistemleri(ODS), insan etkileşimi olmadan önceden tanımlanmış bilgisayar tabanlı algoritmalar kullanarak laboratuvar sonuçlarının değerlendirilmesi ve onaylanması işlemini gerçekleştiren yazılımlardır. ODS ile tüm sonuçların aynı ölçütlere göre değerlendirilerek standardize edilmesi sağlanırken uzman başına düşen rapor sayısı azalmaktadır. Bu sayede problemli sonuçların incelenmesi için uzmanın daha fazla vakit ayırabilmesi sağlanmaktadır. Bu çalışmada klinik laboratuvar sonuçlarının değerlendirilmesi ve otomatik onay işleminin gerçekleştirilmesi için bir uzman sistem geliştirilmesi ve yazılımın test edilerek performansının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmamızda, ODS yazılımı Microsoft Visual C#, CLIPS ve R programlama dilleri kullanılarak geliştirildi ve myODS olarak adlandırıldı. myODS de tanımlanmış olan kurallar, simülasyon ve gerçek hasta sonuçları ile test edilerek yazılımın performans değerlendirmesi gerçekleştirildi. Simülasyon hastaları yazılımın bir bileşeni olan VİA modülü tarafından tüm kuralların test edilmesini sağlayacak şekilde üretildi. Simülasyon verileri ile yazılımın beklenen şekilde çalıştığı test edildikten sonra gerçek hasta verileri kullanılarak sistem performansı değerlendirildi. Gerçek hasta sonuçları için Gazi Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Hastanesi nde 2015 2017 yılları arasında çalışılmış 3.188.095 sonuç kullanıldı. Gerçek hasta verileri ile yazılımın kriter, test ve rapor temelli değerlendirme işlemleri gerçekleştirildi. myODS değerlendirmelerinin uzman onayı ile karşılaştırılması için toplam 586 rapor yedi kullanıcı tarafından değerlendirildi. Kriter temelli değerlendirmede onay oranını belirleyen en önemli basamağın onay karar sınırı olduğu tespit edildi. Rapor temelli onay oranının hastaların yatış durumuna göre %34,4-%56,5 arasında değiştiği bulundu. Elde edilen oran başlangıç aşamasındaki bir sistem için iyi bir düzeydir. Bu sayede rapor onayı için harcanan zaman en az üçte bir oranında azalacaktır. ODS etkinlik ve güvenirliliğinin arttırılması için kural tanımlamalarına yönelik daha ileri çalışmalara ihtiyaç olduğunu düşünmekteyiz.