Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: Dur SAMAND
Danışman: Nevin Aysel Güzel
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
İzokinetik dinamometri kullanılarak, farklı hızlarda ve kasılma türlerinde çeşitli kasların metabolik özellikleri hakkında bilgi edinmek mümkündür. Bu bilgiler, özel rehabilitasyon programlarının tasarlanmasında, yaralanmaların önlenmesine yönelik stratejilerin uygulanmasında ve farklı popülasyonlarda performansı artırmayı amaçlayan etkili kişiselleştirilmiş antrenman rejimlerinde faydalı olabilir. Öte yandan, Yakın Kızılötesi spektroskopisi (NIRS), farklı egzersiz modalitelerinde lokal kas oksidatif metabolizmasını ölçme özelliği nedeniyle popülerlik kazanmıştır. NIRS, noninvaziv bir optik yöntem olarak kullanılmaktadır. Kas oksijen satürasyonunun (SmO2) ve toplam hemoglobin (tHb) seviyelerinin sürekli olarak izlenmesini sağlar. SmO2, kasların oksijeni nasıl kullandığını ve aldığını değerlendirmeyi, kasta oksijen alımı ve kullanımı arasındaki dengeyi belirlemeyi amaçlarken, tHb ölçümleri küçük kan damarlarının hacmindeki değişiklikleri göstermektedir. Bu fizyolojik değerlendirmeden yararlanarak antrenman verimliliğini artırmak ve kuvvet gelişimini en üst düzeye çıkarmak mümkündür. Minimum yorgunlukla metabolik stresin büyüklüğüne ve süresine ulaşmak için tasarlanmış özel protokoller hakkında literatüre değerli bilgiler sağlayacaktır. Ayrıca, özellikle ön çapraz bağ rehabilitasyonu bağlamında, antrenman ve toparlanma için gelecekteki önerilerin yolunu açacaktır. SmO2 ve tHb seviyelerinin ölçümü önemli olmasına rağmen, bu konuda çok az çalışma vardır. Farklı hızlarda (60, 180, 300°/s) izokinetik kasılma sırasında VL ve biseps femorisin (BF) SmO2 ve tHb düzeylerine ilişkin literatürde eksiklik bulunmaktadır. Ayrıca, bu parametre ölçümlerinin farklı fiziksel uygunluk seviyelerine sahip bireylerdeki etkilerini araştırmak önemlidir, çünkü farklı bireyler kas kasılma modellerinde farklılıklar gösterebilir ve bu da potansiyel olarak kas grupları arasında SmO2 ve tHb seviyelerinde farklılıklara neden olabilir. Yakın zamanda yapılan bir çalışma, fiziksel inaktifliğin iskelet kası metabolizması üzerindeki büyük etkisini vurgulamakta ve enerji dengesi korunmadığında yağ birikiminin artmasına ve kas kütlesi kaybına yol açtığını ortaya koymaktadır. Bunun aksine, aerobik egzersiz sporcuların fiziksel işlevlerini iyileştirir ve iskelet kası oksijen vi içeriğini artırır. Literatürde, NIRS kullanarak sedanter ve sporcular arasında maksimal diz çevresi kaslarında CON ve ECC kasılmalarını karşılaştıran bir çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenle, bu çalışmanın temel amacı, dominant bacakta VL ve BF kas kuvveti, gücü ve dayanıklılığını ölçerken, 60, 180 ve 300°/s hızlarda maksimal CON ve ECC kasılmaları sırasında SmO2 ve tHb seviyelerindeki değişiklikleri araştırmaktır. Bu çalışmanın ikincil amacı, sağlıklı sedanter bireyler ve sporcular arasında farklı kasılma türleri (CON ve ECC) ve hızları (60, 180, 300°/s) arasındaki SmO2 ve tHb yanıtlarını karşılaştırmak ve analiz etmektir. Bu sayede, bu bilgilerin sadece düzenli antrenman yapan bireyler için değil, sedanter bireyler için de anlaşılabilir olması amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmamıza yaş ortalaması 17,53±1,50 (yıl); vücut kitle indeksi (VKİ) 22,9±1,7 (kg/m²); yağ yüzdesi;11,26±4,44 (%); spora başlama yaşı; 10,70±2,59 (yıl) olan 17 lisanslı profesyonel voleybol sporcusu, ve Yaş; 18.21±1.57 (yıl); VKİ; 22.01±2.27 (kg/m²); yağ yüzdesi 16.92±5.75 (%) ve düzenli fiziksel aktivitesi olmayan 14 sağlıklı sedanter birey dahil edilmiştir.
Anahtar Kelimeler : Yakın Kızılötesi spektroskopisi, kas oksijenasyon, toplam hemoglobin düzeylerinin, izokinetik, voleybol sporcuları