Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: DENİZ HİLAL SOMUNCU
Danışman: Ülkü Yüksel
Özet:
Artan nüfus ile birlikte yatay düzlemde genişleyen ve düşey düzlemde yükselen kentlerde iklim belirgin bir şekilde değişmektedir. Kentleşmenin beraberinde getirdiği yüksek yapılaşma, geçirimsiz yüzeylerin artışı, kullanılan malzemelerin ısıyı tutma kapasitelerinin yüksek olmasından kaynaklı kent merkezlerinde sıcaklık artışlarının meydana gelmesi kent iklimi konularına eğilimi arttırmıştır. Kentsel alanlardaki iklim değişikliği ve kentsel ısı adası oluşumu her kent için ortak bir olgu ve kentleşmenin ortak bir sonucudur. Bu nedenle dünyadaki farklı kentler için birçok farklı yöntemle çalışma yapılmaktadır. Stewart ve Oke tarafından oluşturulan “Yerel İklim Bölgeleri Sınıflandırma Sistemi” iklimsel gözlemleri standart hale getirmek adına tasarlanmıştır. Başkent olması ile başlayan süreçten bugüne kadar hep öngörülerin üstünde nüfus artışı ile büyüyen bir kent olan Ankara’nın, çeşitli planlama dönemlerinde mekansal yayılması çok hızlı bir şekilde gerçekleşmiştir. Hızlı kentleşme sonucu Ankara kentinde meydana gelen ısı adası etkisi farklı çalışmalara konu olmuştur. Çalışama kapsamında Ankara kentinde oluşan ısı adası etkisi, kentsel ısı adaları konusunda yeni ve farklı bir yaklaşım olan yerel iklim bölgeleri sınıflandırma sistemi kullanılarak ortaya konulmuştur. Bu bağlamda; çalışma alanında toplam 17 yerel iklim bölgesinden, sekiz yerel iklim bölgesi belirlenerek (YİB-2, YİB-3, YİB-4, YİB-5, YİB-7, YİB-8, YİB-A, YİB-E) yüzey sıcaklıkları ile yapılı çevre arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Yapılan analizlere göre ortalama yüzey sıcaklığı en düşük yerel iklim bölgesi; YİB-A (ağaçlık alanlar; Altınpark, Gençlik Parkı, Gültepe Mezarlığı)’dır ve ortalama sıcaklığı 36,7°C’dir. Ortalama yüzey sıcaklığı en yüksek yerel iklim bölgesi alçak katlı yoğun yapılaşmanın gözlendiği YİB-3’tür ve ortalama sıcaklığı 40,0°C olarak ölçülmüştür. Kentin yapılı çevresinin özellikleri ile kentsel ısı adası yoğunluğu arasında anlamlı bir ilişki bulunup bulunmadığını ortaya koyabilmek için yapılan analizler sonucunda yapılı çevreye ilişkin bina yüzey alanı, bina yüksekliği, albedo, ısı akısı, NDVI, gökyüzü görüş faktörü ve geçirimsiz yüzey ölçümleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu ve bu özelliklerin yüzey sıcaklığının %52’sini açıkladığı istatistiksel olarak ortaya konulmuştur. Ayrıca kentsel doğal çevre özelliklerinden bakı ve yükseklik ile de anlamlı ilişki bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler : Kentsel ısı adası, yerel iklim bölgesi, uzaktan algılama