Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, SINIF EĞİTİMİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sıdıka AKYÜZ ARU
Danışman: Mustafa Kale
Özet:
Bu araştırmanın genel amacı, öğrenci ve okul kaynaklı faktörlerin TIMSS matematik ve fen başarısı üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Nedensel karşılaştırma deseniyle yürütülen bu çalışmada 6378 öğrenci ve bu öğrencilerin ebeveynleri ile 241 okul müdürü ve sınıf öğretmenine ait veri üzerinde öğrenci başarılarına etki eden değişkenlerin belirlenmesi amacıyla iki düzeyli (öğrenci ve okul) hiyerarşik lineer modelleme (HLM) analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında öğrenci düzeyinde duyuşsal, karakteristik ve erken öğrenme deneyimlerine ilişkin özellikleri içeren üç grup; okul düzeyinde okul, öğretmen ve öğretim süreci kaynaklı özellikleri içeren üç grup olmak üzere altı grup üzerinde on iki model kurulmuştur. HLM analizi sonucunda elde edilen bulgular, Türk öğrencilerin matematik başarılarındaki farklılıkların %38’inin okullardan; %62’sinin öğrencilerden kaynaklandığı; fen başarılarında oluşan farklılığın ise %35’inin okullardan, %65’inin öğrencilerden kaynaklandığını göstermektedir. Öğrenciler arasında matematik başarısına ilişkin ortaya çıkan değişkenliğin %53’ünün; fen başarısına ilişkin değişkenliğin ise %34’ünün öğrenci düzeyinde yer alan duyuşsal özellikler, karakteristik özellikler ve erken öğrenme deneyimlerince açıklandığı ortaya çıkmıştır. Öğrenci düzeyinde fen ve matematik başarısına en çok etki eden değişkenlerin özgüven ve evdeki
ix
eğitim olanakları olduğu görülmüştür. Ayrıca erken öğrenme deneyimlerine ilişkin kurulan modelde yer alan değişkenlerin öğrencilerin fen başarılarındaki farklılığın yaklaşık %5’ini; matematik başarılarındaki farklılığın ise yaklaşık %15’ini açıkladığı anlaşılmıştır. Okullar arasında matematik başarısına ilişkin ortaya çıkan farklılıkların %60’ının; fen başarısında ise %56’sının okul düzeyinde yer alan okul özellikleri, öğretmen özellikleri ve öğretimsel faktörler tarafından açıklandığı ortaya çıkmıştır. Okul düzeyinde fen ve matematik başarısına en çok etki eden değişkenler, öğrencilerin ekonomik durumuna göre okul kompozisyonu, okulun akademik başarıya verdiği önem ve buna ilişkin öğretmenlerin algılarıdır. Öğrenci ve okul düzeyinde etkisi manidar kestirilen değişkenlerle kurulan tam modele ilişkin analiz sonuçları, öğrenci düzeyinde devamsızlık ile okul düzeyinde okulun akademik başarıya ilişkin algısı ve yine okul düzeyinde öğretim sürecinde cevapların açıklanmasına ilişkin değişkenler arasında pozitif ilişkiler bulunduğunu ortaya koymuştur. Tam model, matematiğe olan ilginin tecrübe ve okulun akademik başarıya ilişkin algısı ile negatif ilişkilerini göstermiştir. Bunlara ek olarak, öğrencilerin okulda teknoloji kullanımının, tecrübe ve okulun akademik başarıya ilişkin algısı ile negatif ilişkileri manidardır. Ayrıca, evdeki eğitim olanakları tecrübe ile ilişkili olarak başarıya etki etmektedir. Bu sonuçlar, ilkokul öğrencilerinin akademik performanslarının geliştirilmesinde özellikle erken dönemlere ilişkin deneyimlerin, okullarda akademik çalışmalara ilişkin yönetsel çalışmaların ve öğretim sürecinde öğretmen-öğrenci ilişkisinin önemini ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler: TIMSS, aşamalı doğrusal modelleme, HLM, öğrenci özellikleri, okul özellikleri, fen başarısı, matematik başarısı.