Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sedat ÖZDEMİR
Danışman: MUSTAFA TATCI
Özet:Bu çalısma Bektasi velâyetnâmelerindeki maddi kültür unsurlarını tespite yöneliktir. Maddi kültür konusundaki çalısmalar genellikle metin nesri, tespit edilen maddi kültür ögelerinin sözlük anlamları ve çalısmaya konu olan kisilerin biyografilerini ortaya koymak seklinde olmustur. Çalısmamızda Hacı Bektâs-ı Veli, Odman Baba, Abdal Mûsâ, Kaygusuz Abdâl, Demir Baba, Seyyid Kalender Velî, Pîrî Baba, Sücâeddin Baba, Veli Baba, Seyyid Ali Sultan, Seyyid Mehemmed Abdal ve Seyyid Hacı Ali Tûrâbî Veli velâyetnâmelerini kullandık. Çalısmamıza baslamadan önce 13. yy.ın ikinci yarısından itibaren Anadolu ve Rumeli'yi etkisi altına almaya baslayan Bektasiligin en önemli temsilcilerinden velâyetnâmesi olanları tespit ettik. Daha sonra Bektasi velâyetnâmelerini bastan sona tarayıp maddi kültür unsurlarını fisleyemeye basladık. Elde ettigimiz fislemeleri konularına göre tasnif ederek çalısmayı üç bölüm halinde olusturmaya çalıstık. Bu bölümleri girisin yanısıra 1- İnsaata DayalıUnsurlar, 2- İmâlâta Dayalı Unsurlar, 3- Diger Maddi Unsurlar seklinde olusturduk. Bektasi velâyetnâmelerinde geçen maddi kültür unsurlarını ortaya koyarken bir metin serhi yapmayı amaçlamadık. Maddi kültür tespit ettigimiz bölümlerden açıklamaya ihtiyaç duyulanlarını tahlil ederken, bir kısmını ise sadece günümüz Türkçesine çevirdik. Bektasi Velâyetnâmelerinde Maddi Kültür ana baslıgı ile yaptıgımız çalısmamızda, öncellikle maddi kültür unsuru teskil eden kelimelerin anlamlarını vererek bu kelimelerin geçtigi yerleri gösterdik. Maddi kültür unsurlarının tespiti neticesinde, Bektasi velâyetnâmelerinde hangi maddi kültür unsurlarının daha çok yer aldıgını belirlemeye ve buradan hareketle Bektasi geleneginin Anadolu ve Rumeli'de yayılmaya basladıgı dönemin sosyal hayatı hakkında genel bir degerlendirme yapmaya çalıstık. Çalısmamıza Nahid Aybet'in Kültür Bakanlıgı yayınlarından çıkan Fuzulî Divânı'nda Maddi Kültür (1989) adlı eseri örneklik teskil etmistir. Çalısmamızı bu eserde kullanılan yöntem dogrultusunda sürdürdük. Sonuç olarak Türk tarihinde oldukça mühim bir yere sahip olan Bektasi geleneginde geçen maddi degerleri tespitle velâyetnâmelerin yazıya geçirildikleri dönemin sosyal hayatını bir yönüyle ortaya koymaya çalıstık.