Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, BESLENME VE DİYETETİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MERVE ŞEYDA KARAÇİL ERMUMCU
Danışman: Nilüfer Acar Tek
Özet:
Bu çalışma maternal dönemde yüksek miktarda folik asite maruziyetin gebe ratlarda bozulmuş glukoz toleransı ve
yavru ratlarda insulin direnci gelişimi üzerine etkisinin değerlendirilmesi amacıyla planlanmıştır. Wistar türü dişi
ratların (n:18) gebe kalmaları sağlanmış ve randomize şekilde kontrol, deney 1 ve deney 2 olmak üzere üç gruba
ayrılmıştır ve gebelik döneminde her gruba folik asit içerikleri farklı üç ayrı beslenme protokolü (kontrol grubu: 2
mg/kg folik asit, deney 1 grubu: 5 mg/kg folik asit, deney 2 grubu: 40 mg/kg folik asit) uygulanmıştır. Laktasyon
döneminde tüm annelerin aynı folik asit içeriğine sahip yemle (2 mg/kg folik asit) beslenmeleri sağlanmıştır.
Gebeliğin 16. gününde gebelere oral glukoz tolerans testi uygulanmıştır. Laktasyon dönemi sonrasında 18 dişi ve
18 erkek olmak üzere toplamda 36 yavrunun vücut ağırlığı ve yem tüketimi takibi yapılmıştır. Annelere laktasyon
sonunda, yavruların yarısına (n:18) yedinci haftanın sonunda diğer yarısına (n:18) ise on ikinci haftanın sonunda
ötenazi işlemi uygulanmıştır. Anne ve yavru ratların serum folik asit, homosistein, B12 vitamini, insülin, glukoz,
IL-6, TNF-α, HbA1c ve adiponektin düzeylerine bakılmıştır. Yavru ratlarda insülin direncini değerlendirmek için
HOMA-IR, obezite durumunun değerlendirmesi için lee indeksi hesaplanmıştır. Gebelik döneminde anne ratlara
uygulanan OGTT sonuçları değerlendirildiğinde; deney 2 grubunun başlangıç (K:80,8±6,67 mg/dL, D1:
88,6±11,25 mg/dL, D2: 98,6±8,31 mg/dL) 60. dakika (K: 89,6±9,66 mg/dL, D1: 106,5±13,54 mg/dL, D2:
117,8±18,60 mg/dL), 90. dakika (K: 84,1±12,35 mg/dL, D1: 99,8±10,75 mg/dL, D2: 116,5±36,01 mg/dL) ve 120.
dakikadaki (K: 83,6±9,75 mg/dL, D1: 97,0±7,66 mg/dL, D2: 103,8±12,92 mg/dL) kan glukoz değerleri diğer
gruplardan daha yüksek olduğu ve kontrol grubuyla arasındaki fark istatiksel olarak önemli bulunmuştur (p<0,05).
Anne ratların HbA1c düzeyi deney 2 grubunda en yüksek değere sahiptir ve kontrol grubuyla arasındaki fark
istatiksel açıdan önemlidir (K: 6,1±1,58 mmol/L, D1: 8,4±0,93 mmol/L, D2: 8,9±0,98 mmol/L, p<0,05). Kontrol
grubu annelerinin yavru ratlarının ortalama doğum ağırlığı en az, deney 2 grubu yavru ratların ortalama doğum
ağırlığının en fazla olduğu belirlenmiştir (k:5,6±0,17 g; d1:5,8±0,59 g; d2:5,9±0,26 g, p<0,05). Kontrol ve deney
grubu annelerin yavru ratlarının yedi (k: 0,26±0,02; d1: 0,27±0,03; d2: 0,25±0,02 g) ve on ikinci haftanın (k:
0,31±0,01; d1: 0,31±0,04 g; d2: 0,32±0,01) sonundaki lee indeks değerleri benzer bulunmuştur (p>0,05). Kontrol
ve deney 2 grubu annelerin yedi haftalık (k: 0,31±0,09; d1: 0,26±0,05; d2: 0,29±0,14) ve on iki haftalık yavruların
(k: 0,26±0,12; d1: 0,22±0,08; d2: 0,26±0,04) HOMA-IR değeri benzer olup deney 1 grubu annelerin yavrularından
daha yüksektir (p>0.05). Bu çalışmayla gebelik döneminde yüksek miktarda folik asite maruziyetin gebelerde
glukoz intoleransına ve yavrularında ise insülin direnci gelişimine etkileri saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler : Gebe, folik asit, glukoz intoleransı, insülin direnci