Ankara - Trabzon- Erzurum Örnekleminde Babanın Çocuğun Hayatına Katılımı ve Baba-Çocuk İlişkisinin İncelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Zeynep Nur Aydın Kılıç

Danışman: FATMA TEZEL ŞAHİN

Özet:

Bu çalışma Ankara, Trabzon, Erzurum örnekleminde çocuğu okul öncesi eğitim kurumuna devam eden babaların çocuğun hayatına katılımını ve baba çocuk ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma evrenini 2014-2015 eğitim öğretim yılında Ankara, Trabzon ve Erzurum illerinin merkez ilçelerinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı bağımsız anaokullarına devam eden 4-6 yaş çocukların babaları oluşturmuştur. Araştırma kapsamında Ankara ilinden 297, Trabzon ilinden 325 ve Erzurum ilinden 248 baba olmak üzere toplam 870 baba araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmada babaların ve çocukların demografik özelliklerini belirleyebilmek için araştırmacı tarafından geliştirilen, Kişisel Bilgi Formu; babanın çocuğun hayatına katılımını ölçebilmek için Baba Katılım Ölçeği ve baba çocuk arasındaki ilişkiyi ölçebilmek için Çocuk Ebeveyn İlişki Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPPS 20 paket programında, bağımsız değişkenlerin kategori sayısına göre, ilişkisiz ölçümlerde t testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Kruskall Wallis ile analiz edilmiş olup; anlamlı çıkan farklılıklarda grup farklılıklarını inceleyebilmek amacıyla LSD testi ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Babanın çocuğun hayatına katılımı ve baba çocuk ilişkisi arasındaki ilişkileri tespit edebilmek amacıyla ise Pearson Korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. Yapılan istatistiklerde anlamlılık düzeyi olarak 0,05 seçilmiştir. Araştırma sonucunda Ankara, Trabzon ve Erzurum ilinde babanın çocuğun hayatına katılımı ve baba çocuk ilişkisi illere göre benzer düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Baba Katılım Ölçeği' nin Keyfi Meşguliyet alt boyutunda Ankara, Trabzon ve Erzurum illerinde babanın yaşı, öğrenim durumu ve evlenme şekline göre anlamlı bir fark olduğu bulunurken; ek olarak Ankara ve Erzurum illerinde çocuğun doğum sırası ve babanın eşinin çalışma durumu, Ankara ve Trabzon illerinde evdeki çocuk sayısı ayrıca Trabzon ilinde çocuğun yaşı değişkeninde istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. Diğer değişkenlerde ise iller bazında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. İlgi ve Yakınlık alt boyutunda Ankara, Trabzon ve Erzurum illerinde babanın evlenme şekline göre anlamlı bir farklılık olduğu bulunurken; Trabzon ve Erzurum illerinde çocuğun cinsiyeti ve babanın yaşı, Ankara ve Trabzon illerinde babanın öğrenim durumu, Trabzon ilinde evdeki çocuk sayısı, Ankara ilinde ise babanın eşinin çalışma durumu değişkenlerinde istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. Diğer değişkenlerde de iller bazında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Temel bakım alt boyutunda Ankara, Trabzon ve Erzurum illerinde çocuğun doğum sırası, ve evlenme şekline göre anlamlı bir farklılık olduğu bulunurken; Ankara ve Trabzon illerinde çocuk sayısı ve babanın öğrenim durumu, Ankara ve Erzurum illerinde babanın eşinin çalışma durumu, Trabzon ilinde ise çocuğun yaşı, cinsiyeti ve babanın yaşı değişkenlerinde de istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. Diğer değişkenlerde ise iller bazında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Baba Katılım Ölçeği toplam puanları incelendiğinde ise Ankara, Trabzon, Erzurum illerinde çocuğun doğum sırası, babanın yaşı ve evlenme şekline göre anlamlı bir farklılık olduğu bulunurken; ek olarak Ankara ve Trabzon illerinde babanın öğrenim durumu, Ankara ve Erzurum illerinde babanın eşinin çalışma durumu, Trabzon ilinde ise çocuğun cinsiyeti ve çocuk sayısı değişkenlerinde de istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. Diğer değişkenlerde ise iller bazında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Çocuk Ebeveyn İlişki Ölçeği Olumlu İlişki alt boyutunda, Ankara, Trabzon, Erzurum illerinde babanın öğrenim durumu ve evlenme şekline göre anlamlı bir farklılık olduğu bulunurken; ek olarak Trabzon ilinde çocuğun yaşı, çocuk sayısı ve babanın yaşı değişkenlerinde de istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. Diğer değişkenlerde ise iller bazında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Çatışma alt boyutunda Ankara, Trabzon, Erzurum illerinde çocuk sayısı ve evlenme şekline göre anlamlı bir farklılık olduğu bulunurken; Erzurum ve Trabzon illerinde çocuğun cinsyeti, doğum sırası, babanın eşinin çalışma durumu, Ankara ve Erzurum illerinde çocuğun yaşı, Trabzon ilinde babanın yaşı değişkeninde de istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. Diğer değişkenlerde ise iller bazında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Bağlanma alt boyutunda Ankara, Trabzon, Erzurum illerinde babanın öğrenim durumu ve evlenme şekline göre anlamlı bir farklılık olduğu bulunurken; Trabzon ve Erzurum illerinde çocuğun cinsiyeti, doğum sırası, çocuk sayısı, babanın eşinin çalışma durumu, ayrıca Trabzon ilinde çocuğun yaşı değişkeninde de istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. Diğer değişkenlerde ise iller bazında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Araştırma da ayrıca babanın çocuğun hayatına katılımı ve baba çocuk ilişkisi arasında ise pozitif anlamlı, düşük bir ilişki bulunduğu saptanmıştır.