(Yazar tezi vermediği için, tez yayınlanamamaktadır) Sosyal bilgiler öğretiminde mizah


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ŞAHİN ORUÇ

Danışman: MUSTAFA SAFRAN

Özet:

Mizah, Türk Dil Kurumu sözlüğünde kimi düşünceleri nükte, şaka ve takılmalarla süsleyip anlatan söz ya da yazı çeşidi olarak tanımlanmaktadır. Toplumun her noktasını kaplamış olan ve her durumda kullanılabilen mizah evde, işyerinde ve insanların olduğu her yerde vardır. Mizah sadece insanları güldüren bir vasıta değil aynı zamanda birçok konuda farklı bakış açıları kazandıran, birçok olayın veya konunun birden fazla yönünü gösteren bir araçtır. Yani mizah kullanılırken sadece insanların eğlenmesi, gülmesi hedeflenmez. Aynı zamanda bilgilenmesi, farklı bakış açılarını, farklı boyutları ortaya çıkarmak ve öğretmek için de kullanılır. Sıkıcı ortamların, uzun süreli çalışmaların arasında yapılan bir espri veya herhangi bir mizah unsuru bireylerin neşelenmesini ve verimli çalışmalarını artırdığı gibi mizahı sınıf ortamında kullanmakta dersi daha işlevsel ve daha verimli hale getirir. Mizah sadece yapılan çalışmaları, işlenmekte olan dersleri verimli hale getirmesinin yanında bireyler arası ilişkilerde özellikle öğretmen-öğrenci ilişkisinde olumlu katkı sağlanması açısından da önemli bir yere sahiptir. Bu araştırmada da Sosyal Bilgiler derslerinde mizah kullanımının öğrencilerin akademik başarısına ve tutumlarına olan etkileri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla öntest-sontest, deney ve kontrol gruplu deneysel bir çalışma yapılmıştır. İlköğretim 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersi Yeryüzünde Yaşam ünitesinde işlenen konularda deney grubu öğrencilerine mizah ürünlerine dayalı olarak geliştirilen etkinlikler uygulanmıştır. Araştırma süresi, Yeryüzünde Yaşam ünitesi süresi ile sınırlandırılmış, deney grubunda uygulama süreci bizzat araştırmacı tarafından yürütülmüştür. Araştırmada verileri toplamak amacıyla akademik başarıyı ölçen bir başarı testi ve öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersine ilişkin tutumlarını ölçmek üzere Tutum Ölçeği uygulanmıştır. Başarı testi araştırmacı tarafından ilgili ünite kazanımlarını karşılayacak şekilde hazırlanarak geçerlik ve güvenirlikleri test edilmiştir. Araştırma sonunda, deney ve kontrol grubu öğrencileri, akademik başarı ve Sosyal Bilgiler dersi tutumları arasında anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Bu farkın kaynağını belirlemek üzere yapılan istatistikî işlemlerden sonra kontrol grubuna oranla deney grubu lehine anlamlı farklılıklar belirlenmiştir. Bu farkın mizah içerikli etkinliklerle yapılan öğretimden kaynaklandığı düşünülmektedir. Ayrıca bu araştırmada Sosyal Bilgiler öğretimi ve yapılacak araştırmalar açısından için literatür ve bulgulara dayalı olarak önemli öneriler getirilmiştir.