Hicri 1102 (1691) Tarihli Surre-I Hümayun Defterlerinin Analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ahmet Durak

Danışman: MUSTAFA ALKAN

Özet:

Surre kelimesi Arapça 'da para kesesi, para veya cüzdan anlamlarına gelmektedir. Bu tabir İslam dünyasındaki liderlerin ve Osmanlı padişahlarının kutsal mekânlara gönderdikleri yardımları tanımlamaktadır. Haremeyn halkana yardımlar gönderilmesi ilk olarak Abbasiler zamanında üçüncü Halife el-Mehdi (775-785) zamanında başlamıştır. Yine Abbasiler zamanında Halife el-Muktedir (908-932) bu yardımları sürdürüp bunu bir gelenek haline getirmiştir. Osmanlıda ise ilk olarak surrenin Çelebi Mehmed zamanında gönderildiği belirtilmektedir. Surre gönderilmesi Yavuz Sultan Selim zamanına kadar düzensiz bir şekilde devam etmiştir. Yavuz'un Mısır'ı almasından sonra surre gönderme işi daha düzenli bir hale gelmiştir. Surre gönderme geleneği Osmanlının son dönemlerine kadar devam etmiştir. Bu çalışmada da 1102/1691 tarihli surre defterleri analiz edilerek ele alınmıştır. 1691 tarihli 10 adet defter bulunmakla beraber bu defterlerin tamamı II. Ahmed zamanında Mekke ve Medine'ye gönderilmiştir.