Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Öğrenci: FİRDEVS TOPCU
Danışman: MUSTAFA TATCI
Özet:Türk kültürünün İslami dönemde ortaya koyduğu edebi ürünlerden olan evliya menkıbeleri; bu kültürün tarihsel, sosyolojik, psikolojik ve folklorik açıdan incelenmesine kaynaklık etmesi bakımından önemli eserlerdir. Türk destan ve menakıbnâmeleri içerisinde coğrafi açıdan en geniş olanı Saltuknâme'dir. Bu çalışmada, bu menkıbeler içerisinde gazavatnameler ve vilayetnâmelerin bir sentezi gibi olan, 1473-1480 yılları arasında Ebu'l-Hayr-ı Rûmî tarafından kaleme alınan Saltuknâme'deki değerler tespit edilmiş ve eserin değer eğitimi açısından işlevselliği ele alınmıştır. Araştırmada; değer kavramı, değerlerin özellikleri, işlevleri, sınıflandırılması, değer eğitimi, değer eğitiminde aile, okul, öğretmen ile edebiyat ve edebi eserin rolü irdelenmiştir. Daha sonra, Saltuknâme'yi anlamamızı kolaylaştıracak tevhit, gaza, fetih gibi sembolik ifadelere yer verilerek kavramsal bir çerçeve oluşturulmuştur. Saltuknâme'de tespit edilen değerler ahlaki, siyasi, sosyal, dini, estetik, ilmi ve iktisadi açıdan ele alınmış ve bu başlıklar altında incelenmiştir. Çalışma neticesinde eserde en çok ahlaki değerlerin, daha sonra ise sosyal ve dinî değerlerin geniş yer tuttuğu belirlenmiştir. Bu analizler sonucunda belirlenen değerler, Sarı Saltuk'un ideal insan yetiştirme gayretiyle hareket ederken Selçuklu ve Osmanlı medeniyetinin sınırlarını çizen aksiyoner bir halk kahramanı olduğunu açıkça göstermektedir. Edebî eserler yoluyla değerler eğitimini daha fonksiyonel bir hâle getirmenin mümkün olabileceğini kanıtlayan Saltuknâme'nin; bu anlamda literatüre önemli katkılar sağlayacağı tespit edilmiştir.