Güzel sanatlar lisesi müziksel işitme okuma ve yazma dersi öğretmenlerinin özel alan yeterliklerine ilişkin bir tasarı örneği


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ALPER ER

Danışman: Aytekin Albuz

Özet:

Öğretmen yeterliklerinin belirlenmesi ve yeterliğe dayalı öğretmen yetiştirme, eğitim sisteminin en önemli iş göreni olan eğitici personelin niteliklerinde belli bir standardın yakalanmasını amaçlayan, yaklaşık yirmi yıldan beri de ülkemizin eğitim gündeminde olan konulardır. Çeşitli paydaşların da katılımıyla bakanlık nezdinde yapılan çalışmaların yanı sıra farklı alan, düzey, amaç ve kapsamda yapılan akademik çalışmalar da, ilgili alanyazına katkıda bulunmaktadır. Bünyesindeki bölümlere özel yetenek sınavıyla öğrenci alan, ve bu öğrencileri asıl olarak, ilgili yükseköğretim programlarına hazırlayan yapısıyla adeta birer mesleki/teknik ortaöğretim kurumu olan güzel sanatlar liselerinin müzik bölümü ders programlarında yer alan, temel alan dersi konumundaki müziksel işitme okuma ve yazma dersini yürütmekte olan öğretmenlerin sahip olması gereken özel alan yeterliklerinin belirlenmesi ve bu yeterliklerin bir tasarı olarak ortaya konması amacıyla gerçekleştirilen betimsel nitelikteki bu araştırmada tarama modeli esas alınmıştır. Araştırmada veriler kaynak tarama ve Delphi tekniği ile elde edilmiştir. Katılımda gizlilik, grup tepkisinin istatistiksel analizi ve kontrollü geri besleme gibi temel özellikleriyle Delphi tekniğinde amaç, alanda uzman katılımcıların yüz yüze gelmeksizin, belli bir konu üzerinde görüş birliğine varmalarını sağlamaktır. Her biri, bir önceki aşamada elde edilen sonuçlara göre yapılandırılan anketlerin bir biri ardınca uygulanmasına dayanan Delphi tekniği, bu araştırmada üç turda tamamlanmıştır. Çalışma grubunun, güzel sanatlar liselerinin müzik bölümlerinde görevli müziksel işitme okuma ve yazma dersi öğretmenleri ve eğitim fakültelerinin güzel sanatlar eğitimi bölümlerine bağlı müzik eğitimi ana bilim dallarında görevli ilgili öğretim elemanları olarak belirlendiği araştırmada nitel ve nicel veriler elde edilmiştir. Birinci Delphi uygulamasında elde edilen nitel verilerin analizinde betimsel analiz ve içerik analizinin bir arada kullanıldığı bir yaklaşım benimsenmiştir. Bu süreçte, aynı yeterliği işaret ettiği değerlendirilen katılımcı ifadeleri doğrudan alıntılar ile bir araya getirilmiş; bu ifadelerin, aynı yeterlik alanında değerlendirilebilecek diğerleri içerisindeki sıklığı ve toplam yüzdelik ağırlığı belirlenmiş; ifadeler için birinci ve ikinci düzey kodlar tanımlanmış; bu kodlardan hareketle geniş kapsamlı yeterlik maddeleri oluşturulmuş ve bu yeterlik maddeleri ilgili yeterlik alanı başlığı altında listelenmiştir. Katılımcıların, önem ve gerekliliğine ilişkin öznel görüşlerine dayanarak, yeterlik maddelerine sayısal bir değer biçtiği ikinci ve üçüncü Delphi uygulamalarında elde edilen nicel veriler ise betimsel istatistiğe ilişkin ölçüler kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analizler neticesinde ulaşılan bulguların, belirlenen uzlaşma ölçütleriyle karşılaştırılması sonucunda da, yeterlik maddeleri üzerindeki uzlaşma durumu hakkında bir değerlendirme yapılmış ve bulgular yorumlanmıştır. Araştırmanın son bölümünde ise, üzerinde uzlaşma sağlanamayan maddelerin çıkarılmasıyla son şeklini alan tasarı ile araştırmacının varılan sonuçlara ilişkin değerlendirme ve önerileri alt problemler göz önünde bulundurularak belli bir sıra ile sunulmuştur.