Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Serhat Çelikci
Danışman: Safiye Sarıcı Bulut
Özet:
Bu araştırmada ergenlerde eylemlilik ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişki incelenmiştir. Psikolojik sağlamlığın alt boyutları olan ‘aile desteği, akran desteği ve okul desteği’ gibi faktörlerin eylemli davranışın alt boyutları olan ‘öz saygı, yaşam amacı, iç denetim odağı ve öz yeter0lilik’ faktörleri ile ilişkisi de çalışmada ele alınmıştır. Ayrıca ergenlerin eylemlilik ve psikolojik sağlamlık düzeyleri ile cinsiyet, okul başarısı, aile ekonomik düzeyi, kardeş sayısı, anne baba eğitimi ve sınıf düzeyi ile ilişkisi ele alınmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Ankara ili Keçiören, Yenimahalle ve Çankaya ilçelerindeki altı adet Anadolu lisesinde 9, 10 ve 11. sınıf düzeylerinde öğrenim görmekte olan toplam 1061 öğrenciden oluşmaktadır. Katılımcılar amaçlı örnekleme tekniği ile belirlenmiştir. Araştırmada incelenmesi planlanan değişkenlere ilişkin verilerin toplanması amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu, Cote’nin (1997) geliştirdiği ve Atak (2010) tarafından Türk kültürüne uyarlanan eylemli kişiliği ölçme amacı taşıyan “Çok Yönlü Eylemli Kişilik Ölçeği Kısa Formu” ve ergenlerin psikolojik dayanıklılık durumlarını belirlemek için Bulut ve arkadaşları (2013) tarafından geliştirilen “Ergen Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği”
vi
kullanılmıştır. Araştırmada bağımsız gruplar t testi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon tekniği, tek yönlü anova testi, posthoc testleri, Tamhane T2, Tukey ve Scheffe testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, ergenlerin eylemlilik ile psikolojik sağlamlıkları arasında pozitif yönlü, orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki olduğu yani eylemlilik düzeyi arttıkça psikolojik sağlamlık düzeyinin de arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca eylemlilik toplam puanı; kardeş sayısı ve aile ekonomik durumuna göre anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre bir kardeşi olan kişilerin iki, üç ve dört kardeşi olanlara göre eylemlilik düzeyleri daha yüksek olduğu ve aile ekonomik durumu yüksek olan bireylerin eylemlilik düzeylerinin daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Psikolojik sağlamlık toplam puanının sınıf düzeyi; akademik ortalama seviyesi, okulun başarı düzeyi, kardeş sayısı ve aile ekonomik durumuna göre anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre sınıf düzeyine göre farklılaşma 9. ile 10. Sınıflar ve 9. ile 11. sınıflar arasında olduğu görülmüş olup bu iki farklılaşmanın 9.sınıflar lehine olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Akademik ortalamaya göre farklılaşma tüm gruplar arasında görülmüş olup bireylerin psikolojik sağlamlıkları arttıkça akademik başarısı da arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Okulun başarı düzeyine göre farklılaşma okul başarısı orta bireyler ile okul başarısı yüksek bireyler arasında olduğu ve bu farklılaşmanın okul başarısı yüksek bireyler lehine olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kardeş sayısına göre farklılaşma kardeşi olmayan bireyler ile 3, 4 ve üzeri kardeşi olan bireyler ve bir kardeşi olan bireyler ile 3 kardeşi olan bireyler arasında olduğu ve bu farklılaşmaların sırasıyla hiç kardeşi olmayan ve bir kardeşi olan bireyler lehine olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak aile ekonomik durumuna göre farklılaşma ekonomik durumu düşük bireyler ile ekonomik durumu orta ve yüksek olan bireyler arasında olup ekonomik durumu düşük bireyler ile orta bireyler arasındaki farklılaşma ekonomik durumu orta olan bireylerin lehine, ekonomik durumu düşük bireyler ile yüksek olan bireyler arasındaki farklılaşma ise ekonomik durumu yüksek olan bireyler lehine olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Eylemlilik, Psikolojik Sağlamlık, Ergenler