Okul Yöneticileri ve Öğretmenlerin Bilgi ve İletişim Teknolojileri Öz Yeterlilik Algılarının İncelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, BİLGİSAYAR VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ EĞİTİMİ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: UĞUR FERHAT ERMİŞ

Danışman: Demet Hatice Özerbaş

Özet:

Teknolojinin öğrenme ortamlarında etkili bir biçimde kullanılabilmesi için öğrenme ekosisteminin hazırlanması ve düzenlenmesinden sorumlu olan okul yöneticileri ve öğretmenlerin gerekli bilgi ve iletişim teknolojileri Yeterliliklerine sahip olması gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı okul yöneticileri ve öğretmenlerin eğitimde bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) kullanım Yeterliliklerini ve cinsiyet, deneyim, mesleki alan, görev yaptıkları okul türü gibi demografik özelliklerinin BİT Yeterliliklerine etkisini belirlemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama araştırması yöntemi kullanılmıştır. Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin BİT Yeterliliklerini belirlemek amacı ile ISTE’nin 2017 yılında eğitimciler ve 2018 yılında eğitim liderleri için yayınlamış olduğu standartlardan yola çıkılarak ISTE standartlarında yer alan her bir başlık için ölçekler geliştirilmiştir. Araştırmada ölçeklerin geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları için Amasya ilinde görev yapan 329 okul yöneticisi ve 540 öğretmenden veri toplanmıştır. Türkiye genelinde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda görev yapan okul yöneticileri ve öğretmenlerin BİT Yeterliliklerini tespit etmek amacı ile Avrupa Birliği İstatistik Ofisi’nin Türkiye Cumhuriyeti için belirlemiş olduğu 12 bölgede 315 okul yöneticisi ve 1207 öğretmenden veri toplanmıştır. Araştırmada verilerin analizi için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizlerinden, betimsel istatistik yöntemlerinden (yüzde, frekans, ortalama), bağımsız örneklemler t- testi ve tek yönlü varyans analizinden (ANOVA) yararlanılmıştır. Verilerin analizleri sonucunda okul yöneticilerinin Eşitliği ve Vatandaşlığı Koruma, Güçlendirici Lider, Sistem Tasarımcısı ve Bağlantılı Öğrenen ölçeklerinde yer alan

vi

maddelere yönelik öz Yeterliliklerinin yüksek düzeyde olduğu ve Vizyoner Planlayıcı ölçeğinde ise öz Yeterliliklerinin orta düzeyde olduğu görülmüştür. Ayrıca cinsiyet, mesleki deneyim, öğrenim durumu ve hizmet içi eğitim alma değişkenlerinin okul yöneticilerinin BİT Yeterlilikleri üzerinde bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen katılımcılardan toplanan verilerinin analizi sonucunda; öğretmenlerin, Öğrenen, Vatandaşlık, İş Birliği, Kolaylaştırıcılık ve Analist Ölçekleri öz Yeterliliklerin düzeylerinin yüksek olduğu; Liderlik ve Tasarımcı Ölçekleri öz Yeterlilik düzeylerinin ise orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, öğretmenlerin BİT Yeterliliklerinin cinsiyet, öğrenim durumu, mesleki deneyim, mesleki alan ve görev yaptıkları okul türü değişkenleri bakımından farklılık gösterdiği sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Eğitimde BİT Kullanımı, Öz Yeterlilik, Okul Yöneticisi, Öğretmen