Olası bir deprem sonrası yardım-talep noktaları arasında CBS temelli dinamik rotalama: İstanbul ili uygulaması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Öğrenci: FEYZA ALTUNTAŞ

Danışman: SERPİL EROL

Özet:

Afetlerde en kısa zamanda müdahale hayati önem taşımaktadır. Bu kapsamda insani yardım malzemelerinin talep noktalarına doğru zamanda ulaştırılması uygun güzergâhların bulunması ile mümkündür. Bu çalışmada, olası bir deprem sonrası talep noktalarına yardım malzemelerini taşıyan araçlar için zaman ve güvenilirlik açısından ulaşımı etkileyecek tüm faktörleri (mesafe, trafik yoğunluğu, yolun genişliği, yolun hasar durumu, zemin yapısı gibi) dikkate alan CBS temelli bir şebeke kurularak uygun ve dinamik güzergahların bulunması amacıyla bir metodoloji geliştirilmektedir. Metodolojinin uygulaması olarak, İstanbul'un Avrupa Yakası Marmara kıyısına yakın ilçeleri (birinci derece deprem riski taşıyan bölgede olması nedeniyle) talep bölgeleri olarak belirlenmektedir. Öte yandan bu bölgede olası bir deprem sonrası acil yardımların ulaştırılması için kullanılacak depo olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin Alibeyköy'de yer alan Lojistik Destek Merkezi seçilmektedir. Literatürde İstanbul ili ile ilgili yapılan çalışmalar incelendiğinde, İstanbul ilinde olası bir deprem sonrasında yol şebekesindeki ulaşım zamanını etkileyecek tüm kriterleri dikkate alarak uygun güzergâhların bulunduğu bir çalışmanın olmadığı görülmektedir. Sunulan metotta kriter ağırlıkları AHP yöntemiyle belirlenmekte ve kriterlerin etkileri birleştirilerek CBS'ye entegre edilmektedir. Problemi çözmek için Dijkstra algoritması tabanlı çalışan CBS Network analizi kullanılmaktadır. Önerilen metodoloji ile çeşitli deprem senaryoları için uygun ve dinamik güzergahlar bulunmaktadır. Bu metodolojinin, karar verici yasal otoritelerin (AFAD, AKOM gibi) deprem öncesi yapacakları hazırlıklar ve olası bir deprem sonrası müdahale için verecekleri kararlara yönelik önemli katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.