Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: CİHAN BAYKAL
Danışman: Ömer Şenel
Özet:
Bu çalışmanın amacı, yorgunluğun futbolcuların oyun sırasında sıklıkla sergiledikleri vücut
hareketlerinin kinematiğine ve propriyosepsiyona etkisini araştırmaktır. Bu amaç
doğrultusunda, 15 erkek amatör futbolcunun (21 ± 2,47 yaş, 71 ± 8,30 kg vücut ağırlığı,
179,2 ± 5,62 cm boy), sıçrama ve yere inme, ani yön değiştirme, şut çekme ve sürat koşusu
eylemlerinin, bir futbola özgü yorgunluk protokolü (SAFT90) öncesinde ve sonrasında optik
hareket yakalama sistemi kullanılarak 3B hareket analizleri yapılmıştır. Diz ve ayak bileği
eklemi konum duyusunu (propriyosepsiyon) değerlendirmek üzere pasif konumlandırmalı
test pozisyonu ve aktif konumlandırmalı cevaplama yöntemi kullanılmıştır. Hareket
analizlerinden elde edilen kinematik veri ve eklem pozisyonu üretme hata puanlarının,
yorgunluk öncesinde ve sonrasındaki değişiminin istatiksel anlamlılığını (p<0,05) test etmek
için verisetine Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi uygulanmıştır. Hareket desenlerindeki
değişimin, kas kuvvet ve dayanıklılık düzeyleriyle ilişkisini incelemek için katılımcıların alt
ekstremite izokinetik kas kuvvet ve dayanıklılıkları bir izokinetik dinamometre kullanılarak
ölçülmüştür. Elde edilen bulguların ilişkisi Spearman Korelasyon Analizi ile test edilmiştir.
Yorgunlukla birlikte; hareketlerin belirli safhalarında, literatürde alt ekstremite
yaralanmaları ile ilişkilendirilmiş, daha fazla diz abdüksiyonu (diz valgus açısı) ve
ekstansiyonu ile yere iniş, daha fazla diz ekstansiyonuyla koşma ve ani yön değiştirme ile
yere inişte daha yüksek kalça fleksiyonu, diz fleksiyonu, ayak bileği dorsifleksiyonu,
eversiyonu ve iç rotasyonu açısal hızları saptanmıştır. Bu kinematik değişimlerin bazılarıyla
ayak bileği dorsifleksör/plantar fleksör (ayak bileği eversiyonu), diz fleksör/ekstansör (yere
inişte diz ekstansiyonunun artması), kalça fleksör/ekstansör (koşuda diz ekstansiyonunun
artması) ve kalça abdüktör (diz valgus açısı) kas kuvvet ve dayanıklılığının ilişkisi
bulunmuştur. Propriyosepsiyon değerlendirmelerinde yorgunluk sırasında diz eklem
pozisyonu üretme hatasının istatistiksel olarak anlamlı artış gösterdiği bulunmuştur. Bu
çalışmanın sonuçları, futbolcularda yorgunluğun alt ekstremite biyomekaniği ve
propriyosepsiyonuna olumsuz yönde etkisi olduğunu göstermektedir.
Anahtar kelimeler: Futbol, yorgunluk, biyomekanik, propriyosepsiyon