Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Emrah Söylemez
Danışman: ÇİĞDEM VAROL ÖZDEN
Özet:Son yirmi yılda dünya genelinde neoliberal politikaların etkisinin artması ve kültürel küreselleşme ile birlikte sınır bölgeleri, daha yoğun mal, bilgi ve insan akışına sahne olmakta ve çeperde kalan dışlanmış mekânlar olmak yerine, daha merkezi ve önemli aktivite mekânları haline dönüşmektedir. Sınır bölgelerinde artan etkileşimler ve politik coğrafyanın sınırlarının aşılması, sınır çalışmalarında da önemli yapısal değişikliklerin yaşanmasına sebep olmuştur. Bu değişim, sınırın, kurumsal yapılar üzerinden tanımlanmasının ötesinde, sınır ötesi politika ve kurumları ve sosyo-mekânsal etkileşimleri dikkate alan geniş bir yelpazede değerlendirilmesini gündeme getirmiştir. Bu çalışmanın amacı; ulusal sınırlardaki, sınır ötesi sosyal, ekonomik ve mekânsal etkileşim düzeylerinin, belirlenen nesnel göstergeler ile ölçülerek, çok değişkenli sınır geçirgenlik endeksi oluşturulması; etkileşimin orta ve yüksek düzeyde olduğu sınır bölgelerinde sosyo-mekânsal etkileşim biçimlerinin sosyal ağ analizleri yardımıyla tanımlanması ve sosyo-mekânsal etkileşimden yola çıkılarak, kamu politikalarını yönlendirici, yenilikçi bir yönetişim çerçevesi geliştirilmesidir. Bu kapsamda öncelikle, ekonomik, sosyal, idari ve mekansal göstergeler kullanılarak ulus devlet sınırının geçirgenliği irdelenip, Türkiye kara sınırları için çok değişkenli sınır geçirgenlik endeksi üretilmiştir. Elde edilen sınır geçirgenlik endeksi sonucunda yarı geçirgen ve geçirgen olarak ortaya çıkan iki sınır bölgesinde (AB ve Gürcistan) sosyo-mekansal etkileşimi ortaya koymak üzere alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Sınırın her iki tarafını içerecek biçimde kurgulanan alan araştırmasında, sınır bölgesinde yaşayıp sınır ötesi ile ilişki kuran 800 hanehalkının dahil edildiği anket uygulamaları ve sınır ötesi ile ekonomik, sosyal ve yönetsel ilişki içinde bulunan 108 kurum ve kuruluş temsilcileri ile derinlemesine görüşmeler yapılmış ve alan çalışması bulgularıyla sosyal ağ analizleri gerçekleştirilmiştir. Sınır bölgelerinin ağ yapıları üzerinden eylem mekanları olarak tanımlanması ile birlikte; sosyal, ekonomik ve politik aktörler arasında kurulan ortaklıklar ve işbirlikleri ve ortak yönetim ihtiyacı bölgeye özgü yönetişim çerçevesinin de çizilmesine katkı sağlamıştır. Elde edilen sınır bölgesi yönetişim modeli çerçevesi, ulusüstü, ulusal ve yerel aktörleri de içeren sınır bölgelerine özgün sosyomekansal etkileşimi ortaya koymaktadır.