Üniversite yerleşkelerinin kalite yaklaşımları ve örtük program açısından değerlendirilmesi (Gazi Üniversitesi örneği)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEDANUR GİRAYHAN

Danışman: NURDAN KALAYCI ATAY

Özet:

Günümüzde ulusal ve uluslararası alanlarda yaşanan ekonomik, teknolojik ve sosyal değişimler, beraberinde bazı ihtiyaçları ortaya çıkarmaktadır. Nitelikli insan gücü ihtiyacı, bu ihtiyaçlar arasındadır. Ülkelerin geleceği için önemli bir gereklilik olan nitelikli insan gücünü, yetiştirmede ve topluma kazandırmada üniversiteler önemli bir rol üstlenmektedirler. Günümüzde üniversiteler daha kaliteli bir eğitim sunabilmek için, küresel eğilim doğrultusunda değişimler yapmaya ve yeniden yapılanmaya başlamıştır. Bu değişim ve yapılanma süreçlerine, üniversitelerin fiziksel ortamlarının da dâhil edilmesi önemli görülmektedir. Çünkü kaliteli bir eğitim için, üniversitelerin fiziksel ortamının uygun yapıda olması önemli şartlardan biridir. Fiziksel ortam ve düzenlemelerin uygun yapıda olması hem üniversitelerin kalitesinin artırılmasında hem de öğrencilere olumlu örtük mesajlar iletmede önemlidir. Araştırmada üniversitelerin fiziksel ortamları, üniversitelerin kalitesinin artırılması ve örtük program açısından önemli görülmektedir. Bu nedenle araştırma; üniversitenin fiziksel ortamına, kalite, kaliteli üniversite kavramlarına ilişkin öğrencilerin görüşlerini belirlemeyi ve üniversitelerin fiziksel ortamları ile örtük program ve kalite arasındaki ilişkiyi değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Üniversitelerin en önemli paydaşlarından biri olan öğrencilerin, üniversitelerin fiziksel ortamına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi; üniversitelerde sunulan ve sunulacak olan hizmetin niteliğinin artırılması için önemlidir. Ayrıca bu görüşler, üniversitelerin kalite geliştirme çalışmalarında, kurum iç değerlendirme raporlarının hazırlanmasında ve kurumsal dış değerlendirme programı kapsamında veri olarak kullanılabilir. Araştırma betimsel modelde olup, karma araştırma yöntemindedir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2017-2018 eğitim-öğretim yılının güz döneminde Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesinin yedi farklı vi bölümünün, 13 farklı anabilim dalının birinci ve son sınıflarında öğrenim gören toplam 247 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın veri toplama yöntemi görüşme tekniğidir. Araştırmanın nitel verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu ile nicel verileri ise, görüşme formunun dördüncü bölümünde yer alan kalite puanlama anketi ile toplanmıştır. Araştırmanın verileri, çalışma gurubunu oluşturan öğrencilerin oluşturduğu 58 grupla yapılan yüz yüze görüşmelerle toplanmıştır. Araştırmada hem nitel hem de nicel veri toplanmıştır. Nitel verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde ise, betimsel istatistik yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın birinci alt amacı kapsamında öğrencilerin, yerleşkenin genel ortamına; öğretim mekânlarından binalara, sınıflara ve atölyelere; sosyal-kültürel mekânlardan konferans salonlarına; yardımcı mekânlardan yemekhaneye, kantinlere, alışveriş yerlerine ve banka-bankamatiklere ilişkin olumsuz görüşlerinin, olumlu görüşlerine göre daha fazla olduğu sonucu elde edilmiştir. Araştırmanın birinci alt amacı kapsamında öğrencilerin spor alanlarına, müzelere, sanat galerisine, kütüphaneye ve yerleşke bahçesine ilişkin olumlu görüşlerinin, olumsuz görüşlerinden daha fazla olduğu sonucu elde edilmiştir. Öğrencilerin yerleşke ortamında en sevdikleri yer, kütüphane olarak belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci alt amacı kapsamında, öğrenciler kalite kavramına ilişkin 67 farklı görüş belirtmişlerdir. Öğrencilerin görüşleri, Harvey ve Green’in (1993) kalite yaklaşımına göre temalara ayrılmıştır. Öğrencilerin amaca uygunluk kalite yaklaşımını benimsediği belirlenmiştir. Araştırmanın üçüncü alt amacı kapsamında, öğrenciler kaliteli üniversite kavramına ilişkin 156 farklı görüş belirtmişlerdir. Öğrencilerin bu görüşleri fiziksel ortama ilişkin özellikler ve diğer olmak üzere iki başlık altında incelenmiştir. Öğrencilerin kaliteli bir üniversitenin sahip olmasını bekledikleri özellikler arasında, fiziksel ortama ilişkin özelliklerin ilk sırada geldiği belirlenmiştir. Araştırmanın dördüncü alt amacı kapsamında, öğrencilerin yerleşke ortamında kalite açısından en yüksek puanı kütüphaneye verdikleri belirlenmiştir. Araştırmanın beşinci alt amacı kapsamında, öğretim hizmetlerinin gerçekleştiği binaların ve sınıfların; sosyal-kültürel mekânlardan konferans salonlarının; yardımcı mekânlardan yemekhanenin ve kantinlerin öğrencilere, kaliteli üniversite mesajını yeterince veremediği düşünülmektedir. Gazi Üniversitesi merkez yerleşkesindeki spor alanlarının ise, öğrencilere kaliteli üniversite mesajını verebildiği düşünülmektedir. Araştırma kapsamında öğretim hizmetlerinin gerçekleştiği mekânların (binaların) fiziksel durumunun öğrenciler için önemli olduğu anlaşılmıştır. Bu nedenle üniversite yerleşkesindeki bu binaların; bakımlı, güzel renklerde, modern tasarımda ve estetik olmasına özen gösterilmelidir. Bina içlerinin temizliğine dikkat edilmelidir. Bina çevreleri de bakımlı ve düzenli bir görünüme sahip olmalıdır. Eğitsel faaliyetlerin gerçekleştiği sınıflarda, öğrencilerin konforu için, konfor (ısı, ışık, gürültü vb.) koşullarının ideal seviyelerde olmasına dikkat edilmelidir. Sınıfların yerleşim düzeni, derslerde farklı yöntem ve teknik uygulayabilecek tarzda olmalıdır. Konferans salonlarında, öğrencilerin sosyal ve kültürel yönden gelişmesini sağlayacak nitelikli etkinlikler yapılmalıdır. Yerleşke bahçesinde, öğrenci sayısı dikkate alınarak dinlenme alanları ve sosyal alanlar oluşturulmalıdır.