Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hamiye YILMAZ
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Cemile Nakış Karamağaralı
Eş Danışman: Özlem Sağıroğlu Demirci
Özet:
Köy odaları, köy halkının cenaze, düğün, bayram gibi özel günlerin yanı sıra genellikle akşam vakitlerinde sohbet etmek, oyunlar oynayıp, türküler söylemek gibi çeşitli aktiviteler için bir araya geldikleri; köye uğrayan veya yolu düşen misafirlerin köyden ayrılana kadar konaklayarak ihtiyaçlarını giderdikleri, köylere has kamusal mekânlardır. Bu mekanlar, köyde yaşamın vazgeçilmez kurallarından biri olan yardımlaşma ve dayanışma amacı yanı sıra, kültürel ve sosyal iletişim bağlamında da sıklıkla kullanılmıştır. Genellikle köyün ileri gelenleri tarafından yaptırılmasına rağmen, köyün ortak malı olan bu odalar; özenli ve nitelikli işçilik ve malzemeleri ile de konutlardan ayrılmaktadır. Misafirlerin ağırlanmasına yönelik ihtiyaçları içerecek şekilde dolap, yüklük, gusülhane ve sedirlerin yanı sıra ısınma amaçlı ocak da içeren bu mekanların; zaman içinde gelişen göç ve bireyselleşme sebebi ile kullanımları azalmıştır. Pek çoğu terk sebepli köhneme sürecine girmiş bulunan bu mekanların bir kısmı ise belgelenmelerinden önce yıkılmış durumdadır. Bu tez kapsamında, geçmiş dönemlerin malzeme ve ustalık bilgisinin; estetik ve yapısal çözümler bağlamında pek çok bilgiyi içerecek şekilde bir araya getirildiği bu mekanların Sivas ili Merkez ilçe özelinde araştırması yapılmıştır. Köy odaları ile ilgili literatür araştırması akabinde merkez ilçeye bağlı 154 köyde tespit edilen 102 yapı ve yakın çevresi bağlamında tespit ve belgeleme çalışmaları yürütülmüş; görsel ve vektörel belgelemeler yapılmıştır. Elde edilen veriler yok olma sürecindeki bu yapıların nitelikleri, plan, mekan ve cephe kurgusu, yapı malzeme ve teknikleri gibi genel özellikleri bakımından analizleri yapılmak suretiyle değerlendirilerek sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler : Kırsal mimari, Köy odaları, Sivas, Merkez, Koruma