Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Giyim Endüstrisi Ve Giyim Sanatları Bilim Dalı , Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İnci Seda Kıvılcımlar Şahin
Danışman: Fatma Öztürk
Özet:
Sahne sanatları içerisinde toplumda oluşan ve o toplumu yansıtan alanlardan birisi de tiyatrodur. Tiyatro zaman ve mekân kavramının yaratılması oyunun ruhunun doğru bir şekilde seyirciye aktarılmasında etkili bir rol oynar. Sahne tasarımı; zaman ve mekân kavramının oluşturulmasında yönetmene yardımcı olan önemli bir unsurdur. Kostüm, dekor ve ışıklama tasarımı ise, sahne tasarımını oluşturan parametrelerdir. Ankara Devlet Tiyatrosu tasarım sürecine bakıldığında kostüm, dekor ve ışıklandırma tasarımına ilişkin işlemlerin eş zamanlı ama farklı birimlerde yürütüldüğü görülmektedir. Rejinin istediği anlık değişimlerden ya da iletişimin yetersizliğinden kaynaklı sorunlardan hemen haber alınamaması tasarım sürecini olumsuz etkileyebilmektedir. Bu araştırmada Devlet Tiyatrolarının tasarım ekibinin hem birbirleriyle hem de yönetmen ve ekibiyle tasarım işlemleri süreçlerinin planlanması ve süreç iletişimi sağlamak amacıyla kullanılacak yeni bir model geliştirilmiştir. Bilgisayar tabanlı bu iletişim modeli için bilgisayar mühendisi ve yazılım tasarımcısıyla çalışılmıştır. Güncel bir olguyu kendi gerçek yaşamı çerçevesi içinde çalışan, sınırların net olarak belli olmadığı, birden fazla veri kaynağının bulunduğu bir yöntem tanımlanan durum çalışması bu araştırmanın modelini oluşturmaktadır. Ankara Devlet Tiyatrolarından gerekli izinlerin alınarak 2014-2015 sezonunda sahnelenen “İyiyim” adlı oyunda tasarım ekibi ve rejinin işleyişi hakkında izlem yapılmış olup elde edilen veriler doğrultusunda yeni bir tasarım süreç modeli geliştirilmiş ve Ankara Devlet Tiyatrosunun 2015-2016 sezonunda sahnelenen “ Müfettişler” adlı oyunda hazırlanan yeni süreç kullanılarak denenmiştir. Geliştirilen Web tabanlı tasarım süreci yazılımı günümüz teknoloji çağında birçok yönden sahne tasarımına ilişkin sürecin hatasız, daha hızlı ve aktif olarak işlemesine olanak sağlar. Web tabanlı tasarım süreci yazılımıyla; Kostüm, dekor ve ışıklandırma tasarımı prömiyere yaklaşık bir hafta kala kostümlü genel provada bir arada görülebilmekte ve uyumu değerlendirilmektedir. Bu durum oyunun ruhunun yansıtılmasında çıkabilecek uyum sorunu risklerini doğurabilir. Bu araştırmadaki amaç web tabanlı yeni bir kostüm tasarımı süreci organizasyonu oluşturarak kostüm tasarımının diğer parametrelerle birlikte ve birbirine bağlı bir süreçte ortaya çıkmasını sağlamaktır. Web tabanlı tasarım süreci yazılımı aynı zamanda ‘bilgi-belge ve resim paylaşımının’ kolay bir yöntemidir. Bir sistem üzerinde çok sayıda oyuna ilişkin bilgiler depolanabildiği için kapsamlı bir veri kaynağı oluşturulmaktadır. Onaylama, beğenme ve yorum yapma gibi imkânlarıyla sürecin işlemesinde katkı sağlar. Çalışmada geliştirilen iletişim modeli, teknolojik gelişmeler ve devlet tiyatrolarının oluşacak ihtiyaçlarına göre yeniden tasarlanabilir. Ayrıca, bu araştırmaya devam niteliğinde; sisteme dâhil edilmesi düşünülen; kostüm, mobilya ve aksesuar envanterlerinin çıkarılması; kostümlerin; ön-arka ve yan görüntülerinin fotoğraflanarak arşive eklenmesi ve eskimiş ya da artık kullanılamayacak olan kostüm, mobilya ve aksesuarların sezondan önce belirlenip, yenileme ve onarım çalışmalarının tamamlanması gibi iş akışı şemalarının sisteme eklenmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Tiyatro, kostüm tasarımı, ışıklandırma tasarımı, dekor tasarımı, web tabanlı tasarım süreci modeli