Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Öğrenci: RABİA GÖKCEN KAYABAŞI
Danışman: ALİ YAKICI
Özet:Türk kültüründe önemli bir yer tutan âşık şiirinin toplumsal açıdan rolü oldukça büyüktür. Bu çalışmada XX. yüzyılda eser veren, eserleri kitap hâline getirilmiş ve yine bu yüzyılda hayatını kaybetmiş bazı âşıkların şiirleri taranıp, eleştiri yüklü ifadeler bulunarak, konusu bakımından sınıflandırılmış ve XX. yüzyılda âşık şiirindeki eleştiri anlayışının gelişimi değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, çalışmanın amacı, kapsamı, yöntemi ile ilgili açıklamalar yapılmış ve XX. yüzyıl âşık edebiyatıve âşık şiiriyle ilgili bilgiler ortaya konulmuştur. Ayrıca yine bu bölüm içerisinde Türk edebiyatında eleştirinin nasıl algılandığı ve eleştiriyi karşılayan kavramların neler olduğu açıklanmaya çalışılmış, eleştiri ve eleştiri kavramının tarihçesi hakkında bilgiler verilmiş, dünden bu güne âşık şiirinin ne şekilde seyrettiği hakkında bilgilere yer verilmiştir. Halkın sözcüsü durumunda olan âşıkların şiirlerinde toplumda gördükleri aksaklıkları eleştirmesi, topluma karşı olan sorumluluklarını yerine getirmesi bakımından önemlidir. Çalışmanın inceleme bölümünde her bir bölüm konularına göre ana başlıklar hâlinde sınıflandırılmış, ardından eleştiri şiirleri hem ana hem de alt başlıkları verilerek içerik bakımından ayrı ayrı tasnif edilmiş ve şiirler söylendikleri bağlam göz önünde bulundurularak incelenmeye çalışılmıştır. Her edebi eser gibi bu çalışmada toplumun sosyal, siyasi, kültürel, sanatsal, ekonomik, dinî vb. pek çok özelliğini yansıtmaktadır. Çalışmanın sonuç bölümünde ise XX. yüzyılın eleştiri anlayışı ve bu anlayışın Türk Halk edebiyatına bağlı olarak gelişen âşık edebiyatındaki yeri belirlenmeye çalışılmıştır.