Tahmin gözlem açıklama ve bilişsel gelişimi hızlandırma temelli etkinliklerin fen bilimleri öğretmen adaylarının muhakeme becerilerinin gelişimine etkisinin incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: İBRAHİM YÜKSEL

Danışman: SALİH ATEŞ

Özet:

Bu çalışmanın amacı, Tahmin Gözlem Açıklama ve Fen Eğitimi Yoluyla Bilişsel Gelişimi Hızlandırma temelli etkinliklerin Fen Bilimleri öğretmen adaylarının bilimsel muhakeme becerilerinin gelişimine etkisini incelemektir. Bu çalışmada yarı deneysel yöntem kullanılmıştır. Pilot uygulama, 2013-2014 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Gazi Üniversitesi Fen Bilgisi Öğretmenliği programının 2. sınıflarında öğrenim görmekte olan toplam 52 öğretmen adayı ile yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2014-2015 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Gazi Üniversitesi Fen Bilgisi Öğretmenliği programının 2. sınıflarında öğrenim görmekte olan toplam 93 öğretmen adayı oluşturmuştur. Öğretmen adaylarının bilimsel muhakeme becerileri gelişimini izlemek için 47 öğrenciye öncelikle "Bilimsel Muhakeme Becerileri Testi - BMBT", daha sonra araştırmacı tarafından geliştirilen TGA etkinlikleri uygulanmıştır. 46 öğrenciye öncelikle BMBT uygulanmış, daha sonra Fen Eğitimi Yoluyla Bilişsel Gelişimi Hızlandırma (CASE) projesi kapsamında hazırlanan CASE etkinlikleri, son olarak ise BMBT son test olarak uygulanmıştır. BMBT Fen Bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel muhakeme becerilerini ölçmek amacıyla geliştirilmiştir. Bu test, 7 alt boyuttan oluşmaktadır ve toplam 26 madde içermektedir. Çalışmanın alt problemlerine ait bulgular şu şekilde ifade edilebilir: Birinci olarak, TGA ve CASE grubundaki BMBT ön bilimsel muhakeme becerileri (ön test) ortalama puanlarının arasında anlamlı bir fark olmadığı; ikinci olarak, kız ve erkek öğrencilerin ön test puanları arasında bir fark olmadığı; üçüncü olarak, TGA ve CASE gruplarında yer alan öğrencilerin ön test puanlarına göre düzeltilmiş son test ortalama puanları arasında TGA grubunun lehine anlamlı bir farkın olduğu; dördüncü olarak, TGA yöntemine dayalı etkinliklerden öğrencilerin elde ettiği BMBT ön test ve son test ortalama puanlarının arasında son test lehine anlamlı bir farkın olduğu; beşinci olarak, CASE temelli etkinliklerden öğrencilerin elde ettiği BMBT ön test ve son test ortalama puanlarının arasında son test lehine anlamlı bir farkın olduğu; altıncı olarak, kız ve erkek öğrencilerin ön test puanlarına göre düzeltilmiş son test ortalama puanları arasında erkek öğrenciler lehine anlamlı bir farkın olduğu; yedinci olarak, öğretim yöntemi-cinsiyet etkileşimi BMBT puanlarına göre TGA yöntemi ve CASE temelli grupların BMBT ortalama puanları arasında anlamlı bir farkın olduğu, ayrıca, kız ve erkek öğrencilerin BMBT ortalama puanları arasında anlamlı bir farklılık olduğu, fakat öğretim yöntemi-cinsiyet etkileşiminin öğrencilerin BMBT son test puanlarına etkisinin anlamsız olduğu görülmüştür. Fen eğitiminde bilimsel muhakeme becerilerinin gelişimine katkı sağlamak amacıyla bu tür etkinliklerin ve analiz sonuçlarının büyük öneme sahip olduğu düşünülmektedir.