Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FATİH EMRAH DEMİR
Danışman: EMİNE RÜYA ÖZMEN
Özet:Az gören öğrenciler düşük görme keskinlikleri ve görme alanları; sınırlı yaşam deneyimlerinden dolayı dezavantajlı gruplar arasında yer almaktadır ve bu öğrencilerin var olan okuma performanslarının ortaya koyulması mevcut durumun belirlenmesi açısından değerlidir. Bu araştırmanın birinci genel amacı; 3, 4 ve 5. sınıf düzeylerinde görme engelliler okullarına devam eden az gören öğrenciler ve devlet okullarına devam eden gören öğrencilerin; a) okuduğunu anlama düzeylerinin, b) okuma hızlarının ve c), okuma hata türleri yüzdelerinin ve d) tüm metinde yapılan toplam okuma hatası yüzdelerinin sınıf düzeylerine göre karşılaştırmaktır. İkinci genel amacı ise az gören öğrencilerin sınıf düzeyleri yükseldikçe; a) okuduğunu anlama düzeylerinin, c) okuma hızlarının ve c) okuma hata türü yüzdelerinin ve d) toplam okuma hatası yüzdesinin farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymaktır. Bu araştırmanın birinci genel amacı çerçevesinde bilimsel araştırma modellerinden nedensel-karşılaştırmalı (causal-comparative) araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın ikinci amacına yönelik ise ilişkisel araştırma modeli (correlational model) kullanılmıştır. Araştırmaya 8 farklı ilden 3, 4 ve 5. sınıflarda okuyan 78 az gören ve 87 gören öğrenci katılmıştır. Az gören öğrenciler görme engelliler ilk ve ortaokuluna devam etmektedir. Az gören ve gören öğrenci gruplarının her ikisinde de okuma performanslarının değerlendirilmesi iki oturumda gerçekleşmiştir. Değerlendirme sürecinde Karasu’nun (2011) geliştirdiği Formel Olmayan Okuma Envanteri kapsamında desenlenen öykülerin 3, 4 ve 5. sınıf düzeylerinde A ve B formları kullanılmıştır. Okuma hatalarına ve okuduğunu anlama becerisine yönelik veriler öykülerin A formu; okuma hızına yönelik veriler öykülerin B formu ile toplanmıştır. Okuma hatalarına yönelik verilerin toplanılmasında araştırmacılar tarafından geliştirilen okuma hata türü sıklık formu, toplam vii okuma hatası belirleme formu ve okuma hata türleri yüzdeleri belirleme formundan yararlanılmıştır. Okuduğunu anlama becerisine yönelik verilerin toplanmasında Karasu (2011) tarafından geliştirilen okuduğunu anlama sorularından faydalanılmıştır. Okuma hızına yönelik veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen okuma hızı kayıt çizelgesinden yararlanılarak edinilmiştir. Verilerin analizinde parametrik olmayan istatistiksel yöntemlerden faydalanılmıştır. İki grup arasındaki farklılığın araştırılması için Mann Whitney U testi, ikiden fazla grup arasındaki farklılaşmanın ortaya koyulması için Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. Araştırma bulguları incelendiğinde, 3. sınıf düzeyinde, uygulanan Mann Whitney U testi sonucunda; az gören ile gören öğrenciler arasında okuma hata türlerinden çıkarma, duraklama ve karmaşık hata düzeyleri bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmemiş (p>0,05) iken az gören ile gören öğrenciler arasında okuma hızı, okuduğunu anlama, okuma hata türlerinden ekleme, yerine koyma, geri dönme hataları ve toplam okuma hataları bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür (p<0,05). Buna göre; az gören öğrencilerin okuma hızları, okuduğunu anlama düzeyleri gören akranlarından daha düşük bulunurken; okuma hata türlerinden ekleme, yerine koyma, geri dönme hataları ve toplam okuma hataları daha yüksek bulunmuştur. 4. sınıf düzeyindeki veriler incelendiğinde Mann Whitney U testi sonucunda; az gören ile gören öğrenciler arasında okuma hata türlerinden ekleme, çıkarma, duraklama ve karmaşık hata düzeyleri bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmemiş (p>0,05) iken az gören ile gören öğrenciler arasında okuma hızı, okuduğunu anlama, okuma hata türlerinden yerine koyma, geri dönme ve toplam okuma hata düzeyleri bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür (p<0,05). Buna göre, az gören öğrencilerin okuma hızları ve okuduğunu anlama düzeyleri gören akranlarından daha düşük bulunurken; okuma hata türlerinden yerine koyma, geri dönme ve toplam okuma hata düzeyleri gören akranlarından daha yüksek bulunmuştur. 5. sınıf düzeyinde uygulanan Mann Whitney U testi sonucunda; az gören ile gören öğrenciler arasında okuduğunu anlama düzeyleri bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmemiş (p>0,05) iken az gören ile gören öğrenciler arasında okuduğunu hızı, tüm okuma hata türleri, toplam okuma hata düzeyleri bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür (p<0,05). Buna göre, az gören öğrencilerin okuma hızları ve okuduğunu anlama düzeyleri gören akranlarından daha düşük iken; tüm okuma hata türleri, toplam okuma hata düzeyleri daha yüksek bulunmuştur. Az gören öğrencilerin sınıf düzeylerine göre okuma performanslarının incelendiği Kruskal Wallis testi sonucunda 3.sınıftaki öğrencilerin okuma hızı (M=26,5), 5. sınıftaki öğrencilerin okuma hızından (M=49,0) anlamlı derecede daha düşüktür. Öğrencilerin okuduğunu anlama düzeyleri ise sınıf yükseldikçe artmıştır. 3. sınıftaki öğrencilerin (M=1,31) okuma hata türlerinden yerine koyma hatası 4.sınıftaki (M=0,92) ve 5. sınıftaki (M=1,02) öğrencilerin düzeylerinden anlamlı derecede daha yüksektir. Gören öğrencilerin ise, okuma hızı, okuduğunu anlama ve toplam süre düzeyleri sınıf yükseldikçe artmıştır. 3. sınıftaki öğrencilerin okuma hata türlerinden çıkarma hatası (M=0,76), 5. sınıftaki öğrencilerinden (M=0,30) anlamlı derecede daha yüksek iken 3.sınıftaki öğrencilerin okuma hata türlerinden yerine koyma hatası (M=0,76), 4. sınıftaki öğrencilerden (M=0,00) anlamlı derecede daha yüksektir. Araştırma bulguları ilgili alan yazın ışığında tartışılmıştır. İleri araştırmalara ve uygulamaya yönelik önerilerde bulunulmuştur.