Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Öğrenci: İBRAHİM YAVUZ
Danışman: CENGİZ DÖNMEZ
Özet:Araştırmada farklı ülkelerin Sosyal Bilgiler müfredatlarında vatanseverlik değerinin yeri ve vatanseverlik değerinin işlenişi incelenmiştir. Elde edilen bulgular vatanseverlik türleri ile ilişkilendirilerek gerçekleştirilen uygulamaların ve müfredatın vatanseverlik türleri ile ilişkisi açıklanmıştır. Vatanseverlik kavram olarak geçmişi çok eskilere dayanmaktadır. Vatanseverlik eğitimi ile ilgili ilk bulgular doğdukları yere ve atalarından kalan topraklarına sadakatin öğretilmesi anlamında Spartalılara kadar uzanır. Sparta Devletinde vatanseverlik eğitimi özellikle erkek çocukların eğitim süreçlerinin tamamında göze çarpmaktadır. Spartalı erkek çocuklar bu eğitim sayesinde, şehirlerini kendilerinden daha çok seven, devleti için kendisini seve seve feda eden vatandaş/askerler olarak yetişmektedirler. Vatanseverlik eğitimi ise Avrupa merkezlidir. Vatansever (Patriot) kelimesine ilk defa İngiltere'de 17. yy.' da yazılmış bir sözlükte rastlanmıştır. Avrupa'da ortaya çıkışından sonra yaklaşık iki yüz yıl içerisinde siyasal bir boyut ve etki kazanmıştır (Berns, 1997).Vatanseverlik Avrupa'da ülkesine sevgi ve bağlılık olarak ifade edilirken, Amerika kıtasında farklı bir bakış açısı ile yorumlanmıştır. Bu durumun temel sebebi Amerika'nın bağımsızlık mücadelesi, kolonilerin Amerika'yı sömürge olarak elinde tutan İngiltere'ye ihanet anlamına geliyordu. Amerikalılar bu yüzden hem bağımsızlığın korunmasını sağlamak hem de yeni bir ulus meydana getirmek için kendilerine göre belirli bir değer ve prensiplere dayanan vatanseverlik anlayışı oluşturulmak istemiştir (Berns, 1997). Vatanseverlik eğitimi ile ilgili olarak seçilen ülkeler Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Singapur ve Türkiye'dir. Ülkeler seçilirken ülkenin resmi dilinin İngilizce veya Türkçe olmasına, ülkede hali hazırda Sosyal Bilgiler dersinin okutulmakta olmasına, Vatanseverlik Tutum ölçeğinin uygulanmasına yönelik çalışmalar olmasına dikkat edilerek seçim yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular incelendiğinde ABD Singapur ve Kanada Sosyal Bilgiler öğretim programlarında Vatanseverlik değerinin doğrudan verilecek değerler arasında yer almadığı görülmüştür. Ülkemizdeki vatanseverlik değerinin programdaki yeri ise tamamen farklıdır. ABD, Singapur ve Kanada' Sosyal Bilgiler öğretim programında vatanseverlik değeri doğrudan karşımıza çıkmazken ülkemizde verilmesi gereken değerler arasında yer almaktadır. ABD, Singapur ve Kanada Sosyal Bilgiler programlarında vatanseverlik değeri programların temel çıktıları, temel standartları gibi merkez yapısında kendisine yer bulduğu görülmektedir. Bu başlıkların içerisinde yer vatanseverlik değeri genel hatlarıyla çok kültürlülük, farklılıklara saygı, demokrasi gibi değerler ile ilişkilendirilerek verildiği görülmektedir. Bu durumun temel sebebi ele aldığımız ülkelerin ulus devlet niteliği taşımıyor olmasıdır. Belirlenen ülkeler farklı kültürlerden ve milletlerden meydana gelmiş kozmopolit yapıdaki milletlerdir. Buna bağlı olarak da ırk ve millet üzerine değil de çok kültürlülük üzerine inşa edilmiş bir programları bulunmaktadır. ABD, Singapur, Kanada ve Türkiye'nin Vatanseverlik değeri uygulamalarının ve stratejileri incelendiğinde temel farkın Türkiye'nin ulus devlet niteliği taşımasıdır. Bu fark programın birçok noktasının diğer ülkeler ile farklılık göstermesine neden olmaktadır. Ülkemizde Sosyal Bilgiler programında Türk Devleti, Türk Milleti ifadelerine sıklıkla rastlanmaktadır. Doğal olarak da Vatanseverlik değeri bu duruma uygun olacak şekilde Millî Kültür, Millî Tarih vb. konularla pekiştirilerek verilmektedir. ABD, Singapur ve Kanada' da vatanseverlik algısı gönüllü aktiviteler yoluyla desteklenerek yükseltilmektedir. Her vatandaş Sivil Toplum Kuruluşları da aktif olarak görev almaktadır. Bunların içerisine öğrencileri de katabiliriz. Kariyer gelişiminde bu çalışmalar büyük önem arz etmektedir. Bu durum ülke olarak toplumsal farkındalığın yüksek tutulmasını sağlamaktadır. Örneğin, ABD de uygulanmakta olan We the People ve Survival Learning gibi projeler buna en güzel örneklerdir. Bu tür STK etkinlikleri, ABD' de okulların dışında da Vatanseverlik konusunda farkındalığı yükseltmekte ve halkın bir bütün olarak ABD vatandaşlığını benimsemesini sağlamaktadır.