Yaşam döngüsü değerlendirme (YDD) yöntemi bağlamında nakliye konteynerlerinin yeniden kullanımına yönelik bir model önerisi

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Naide SEVİM KOŞAN

Danışman: Figen Beyhan

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Nakliye konteynerlerinin fabrikada uyarlanarak modüler ve prefabrik yapı birimi olarak yeniden kullanılması, hem limanlardaki atık konteyner sayısını hem de yapı malzemeleri için somutlaştırılmış enerjiyi azaltmaktadır. Kaynak korunumunu ve limanlardaki atık yönetimini destekleyen bu uygulama, çelikle ilişkili yaşam döngüsü etkilerini azaltabilmektedir. Ancak, enerji verimliliği açısından gerekli yapı performansının sağlanması amacıyla yapılacak müdahaleler ile ilgili çevresel etkilerin de detaylı analizi gerekmektedir. Bu bağlamda, çalışmanın teorik altyapısını oluşturmak için literatür taraması ile, “yaşam döngüsü değerlendirme (YDD)” ve “nakliye konteynerleri” konuları kapsamlı bir şekilde incelenmiş; atık nakliye konteynerleri ile inşa edilen mimari yapıların yaşam döngüsündeki çevresel etkilerini ortaya koymak ve dikkat edilmesi gereken faktörleri belirlemek için “konteyner yapıların yaşam döngüsü değerlendirmesi” konusu ele alınmıştır. Elde edilen bilgiler doğrultusunda, “Türkiye’deki uygulamalara yönelik rehber bir YDD modeli” oluşturulmuştur. Prefabrikasyonlarında gerekli yapısal performansın sağlanmasına yönelik sanayi pazarındaki yapı malzeme gerekliliklerini ortaya koyan "ürün evresi" tez çalışmasının ana konusunu oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, çalışma, Türkiye’deki limanlarda yer alan atık konteynerlerin modüler ve prefabrik yapı birimi olarak yeniden konumlandırılmasında çevresel açıdan en uygun mimari konfigürasyonu elde etmek amacıyla “SimaPro PhD 9.4.0.2” YDD yazılım aracı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada; “Ecoinvent 3.8” YD veri tabanı içerisindeki Avrupa’ya ait verilerin Türkiye enerji ve su verileri ile uyarlanması ile elde edilen yapı malzeme verileri kullanılarak konteyner dış kabuğu üzerinde ele alınacak “duvar”, “tavan”, “döşeme”, “pencere / balkon kapısı” ve “dış kapı” konfigürasyonları için montaj senaryoları oluşturulmuştur. Bu senaryoların “ReCiPe 2016 V1.07” YDED yöntemi ile iki farklı düzeyde etki değerlendirmesi gerçekleştirilerek çevresel açıdan en iyi performansı gösteren senaryolar ve çevresel etki sonuçları bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler : Yaşam Döngüsü Değerlendirme, Nakliye Konteynerleri, Atık Yönetimi, Boş Konteynerlerin Mimaride Yeniden Konumlandırılması, Konteyner-tabanlı Binalar