Pankreas adacık hücrelerinin canlılığının korunması için kimyasal yöntemlerin geliştirilmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: SERCAN MERCAN

Danışman: FATMA ARSLAN

Özet:

Tip 1 şeker hastalığının tedavisinde pankreas adacık hücre nakli, bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaçların kullanımı şartı ile başarılı bir tedavi yöntemidir. Uzun süre bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaçlarının kullanılmasının ciddi yan etkileri bulunmaktadır. Adacık hücrelerinin, bağışıklık sistemi tarafından tanınmasını ve sitokin saldırısını engellemek, hem bu ilaçların kullanımını ortadan kaldıracak hem de naklin başarısını arttıracak etmenlerdendir. Bu çalışmada, bağışıklık sistemi saldırılarından adacık hücrelerini korumak için adacık hücrelerinin yüzeyi biyouyumlu polimer olan poli-L-Glutamik asit (PLGA) ve türevleri ile modifiye edildi. Sentezlenen bütün polimerlerin yapıları 1H-NMR ve FT-IR ile aydınlatıldı. PLGAznın serbest karboksilik asit grubu N-hidroksisüksinimit (NHS) kimyasalı ile aktifleştirildi. Aktifleştirilen PLGA ile adacık hücre yüzeyindeki amin grupları arasında kovalent bağ oluşturuldu ve adacık hücre yüzeyi modifiye edildi. Yüzey modifikasyonu işleminin adacık hücre canlılığı, fonksiyonelliği ve endoplazmik retikulum stresi üzerine olumsuz bir etkisi olmadığı gözlendi. NHS türevi bileşilerinin suda geç çözülme problemini aşmak için N-hidroksisülfosüksinimit (sülfo-NHS) kimyasalı kullanıldı. Sülfo-NHS ile aktifleştirilen PLGA kullanılarak adacık hücrelerinin yüzey modifikasyonu işlemi gerçekleşti. Yüzey modifikasyonu gerçekleşen adacıklar sitokin karışımı içeren besiyeri ile 48 saat kültüre edildi. Adacık hücrelerinin % canlılıkları değerlendirildiğinde PLGA ile yüzeyi modifiye edilen adacık hücrelerinin canlılığının kontrol grubundan % 12 daha fazla olduğu gözlendi (p<0.001). Yüzey modifikasyonu işleminin gerçekleştiğini floresan grubu bağlanarak sentezlenen PLGA ile ispatlandı. Hücre yüzeyindeki tabaka kalınlığını streptavidin-biyotin etkileşimi ile arttırmanın yüzey modifikasyonu işleminde etkinliği biyositin grubu bağlanarak sentezlenen PLGA ile araştırıldı. Bu etkileşimin adacık hücre fonksiyonelliği olan insülin salınımı üzerine olumsuz etkisinin olduğu gözlendi. Çalışmanın in-vivo başarısını değerlendirmek için yüzeyi PLGA-sülfo-NHS ile muamele edilen sıçan adacık hücreleri farelerin böbrek kapsülü altına nakil edildi. Kontrol grubunda 11 günlük in-vivo başarı gözlenirken PLGA grubunda 17 günlük başarı gözlendi.