Fazla kilolu ve obez diyabetli bireylerin hedonik açlık durumları ile akdeniz diyetine uyumlarının belirlenmesi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Emine YILMAZ

Danışman: Eda Köksal

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu çalışma Tip 2 Diabetes Mellitus’lu fazla kilolu ve obez bireylerde hedonik açlık skorları ile glisemik kontrol, yeme davranışı bozukluğu ve Akdeniz diyetine uyum arasındaki ilişkinin incelenmesi ve kontrol grubu ile karşılaştırılması amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Çalışmaya 30-65 yaş ve 25-35 kg/m2 BKİ aralığında olan 100 Tip 2 DM’li ve 100 kontrol grubu olmak üzere toplam 200 birey alınmıştır. Çalışmadaki veriler; bireylerin sosyo-demografik bilgilerini, sağlık bilgilerini, beslenme alışkanlıklarını, antropometrik ölçümlerini, biyokimyasal parametrelerini, fiziksel aktivite durumlarını ve Besin Gücü Ölçeği (BGÖ), Üç Faktörlü Yeme Anketi (TFEQ) ve 24 saatlik geriye dönük besin tüketim kaydını içeren anket ile yüz yüze olarak toplanmıştır. Kontrol grubunun BGÖ toplam skor, besin bulunabilirliği ve besinin tadına bakılması alt ölçekleri ile DM grubunun besin mevcudiyeti alt ölçek puanı daha yüksektir (p˃0,05). Kontrol grubunda kontrolsüz yeme (p˂0,05) ve duygusal yeme puanı (p˃0,05) yüksek iken DM grubunun bilinçli yeme puanı daha yüksektir (p˃0,05). Besin Gücü Ölçeği ve kontrolsüz yeme ve duygusal yeme ile yaş arasında negatif; BKİ, bel çevresi ve bel/boy oranı arasında pozitif ilişki bulunmuştur (p˂0,05). Hedonik açlık ile biyokimyasal bulgular arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken kısıtlayıcı yeme ile HbA1c arasında negatif ilişki saptanmıştır (p˂0,05). Hedonik açlık ile Akdeniz diyeti arasında besin mevcudiyeti (p˂0,05) dışında istatistiksel bir ilişki bulunmamıştır. Besin Gücü Ölçeği ile şeker ve şeker içeren besinler, sıvı yağlar ve sodyum arasında pozitif ilişki bulunmuştur (p˂0,05). Ayrıca DM grubunda obez bireylerde hedonik açlığın daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak DM’li bireylerde yaygın obezite olması ve hedonik açlığın glisemik kontrolü kötüleştirebilecek besinlerle ilişkisinin bulunması glisemik kontrolün sağlanmasında hedonik açlığın da bir bileşen olarak değerlendirilmesi gerektiğini düşündürmektedir.

Anahtar Kelimeler : Akdeniz diyeti, Hedonik açlık, Obezite, Tip 2 DM