Okul öncesi öğretmenlerinin matematik eğitimine yönelik inanç ve özyeterliklerinin 48-60 aylık çocukların matematik becerileri üzerine etkisinin incelenmesi

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Perihan Tuğba Şeker

Danışman: FATMA ALİSİNANOĞLU

Özet:

Araştırma okul öncesi öğretmenlerinin matematik eğitimi ile ilgili inanç ve özyeterliklerinin, 48-60 aylık çocukların matematik becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada üç ayrı veri toplama aracı kullanılmıştır. Araştırma kapsamında iki ölçeğin uyarlama çalışması yapılmıştır, okul öncesi öğretmenlerin matematik eğitimi konusundaki özyeterliklerini ölçmeye yönelik ölçme aracı ise araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Araştırmanın evrenini 2012-2013 eğitim yılında Ankara il merkezi Çankaya ilçesinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı bağımsız anaokullarına devam eden 48-60 aylık çocuklar oluşturmaktadır. Araştırmada evrenin tamamına ulaşılması amaçlanmıştır. Araştırmada okul öncesi öğretmenlerinin matematik eğitimine yönelik inanç ve yeterliliklerinin 48-60 aylık çocukların matematik becerileri üzerine etkisinin incelenmesi amaçlandığından araştırma tarama araştırma desenine örnektir. Araştırma kapsamında Okul Öncesi Öğretmenlerinin Matematik Eğitimine Yönelik İnanç Ölçeği ile TEMA-3 Erken Matematik Yeteneği Testinin uyarlama çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda inanç ölçeğinin uyarlama çalışması kapsamında yapılmış olan, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları için ön uygulamada 255 okul öncesi öğretmeni; TEMA-3'ün geçerlik ve güvenirlik çalışması için ise, okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 100 çocuk araştırmanın ilk çalışma grubunu oluşturmuştur. Araştırmanın evrenini Ankara ili Çankaya ilçesinde bulunan MEB'e bağlı bağımsız anaokullarına devam eden, 48-60 aylık çocuklar ve bu çocukların okul öncesi öğretmenleri oluşturmaktadır. Ankara ili Çankaya ilçesinde, devlete bağlı 10 tane bağımsız anaokulu bulunmaktadır. Araştırmada, evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiştir. Fakat araştırmaya dahil edilen okullar arasından iki okulda uygulama yapılması mümkün olmadığından, sekiz tane bağımsız anaokulunda uygulama yapılabilmiştir. Araştırmanın ikinci çalışma grubunda 20 öğretmen ve okul öncesi eğitim kurumuna devam eden, 48-60 aylık 371 çocuktan veriler toplanmıştır. Araştırmada, çocuklar ve aileleri hakkında bilgi almak amacıyla Genel Bilgi Formu, Okul Öncesi Öğretmenlerinin Matematik Eğitimine Yönelik İnanç Ölçeği , TEMA-3 Erken Matematik Yeteneği Testi'' ve Okul Öncesi Öğretmenlerinin Matematik Eğitimine Yönelik Özyeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Okul Öncesi Öğretmenlerinin Matematik Eğitimine Yönelik Özyeterlik Ölçeği araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Araştırma kapsamında Okul Öncesi Öğretmenlerinin Matematik Eğitimine Yönelik İnanç Ölçeği ile TEMA-3 Erken Matematik Yeteneği Testinin uyarlama çalışması gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda; 'Okul Öncesi Öğretmenlerinin Matematik Eğitimine Yönelik İnanç Ölçeği' nin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Erken Matematik Yeteneği Testi TEMA-3 için hesaplanan güvenirlik katsayısı 0,703 olarak bulunmuş ve Türkçeye uyarlaması gerçekleştirilen TEMA-3 ölçeğinin orta düzeyde güvenilir olduğu belirlenmiştir. ''Okul Öncesi Öğretmenlerinin Matematik Eğitimine Yönelik Özyeterlik Ölçeği''nin, birinci faktörü toplam varyansın %46,597'sini, ikinci faktör de %9,035'ini açıkladığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu doğrultuda, ölçeğin açıkladığı varyansın, dolayısıyla yapı geçerliğinin kabul edilebilir olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin birinci faktörünün güvenirlik katsayısı 0,951; ikinci faktörünün güvenirlik katsayısı 0,951; ölçeğin tamamının güvenirlik katsayısı 0,967 olarak hesaplanmıştır. 48-60 aylık çocukların matematik becerileri, okul öncesi öğretmenlerinin matematik eğitimine yönelik inanç ve yeterlilikleri ve öğretmenlerin ve çocukların demografik özellikleri tarafından ne derece yordandığı yönünde yapılan analizler sonucunda, çocukların matematik becerilerinin sırasıyla; öğretmenlerinin okul öncesi dönemin matematik eğitimi için uygun yaş yönündeki inanç düzeylerinin, çocukların yaş aralıkları, annelerinin öğrenim durumu, daha önce okul öncesi eğitim kurumuna gitme durumu, cinsiyetleri, babalarının öğrenim durumu, öğretmenlerinin öğrenim düzeyi, öğretmenlerinin kurumda çalışma süreleri ve annelerinin çalışma durumu tarafından anlamlı bir şekilde yordandığı belirlenmiştir (p<0,0