Ortaokul Türkçe ders kitaplarının çocuğa görelik unsurları açısından incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BELGÜZAR KARAKAŞ DOĞAN

Danışman: FATMA AÇIK

Özet:

Bu çalışmada, 2017 Türkçe dersi öğretim programına göre hazırlanan MEB yayınları ortaokul 5.6.8.sınıf Türkçe ders kitabında yer alan metinlerin çocuğa göreliği, metin türlerinin programa uygunluğu ve ders kitaplarına tercih edilen yazarların/şairlerin çocuk edebiyatçısı olup olmadığının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, betimsel yöntemlerden analitik düşünceyi esas alan doküman analizi model olarak kullanılmıştır. Metin türleri öncelikle edebi metinler, öğretici metinler ve şiir olarak sınıflandırılmıştır. İçerik değerlendirmesinde kullanılan ölçütlerden hareketle, dil anlatım, tema, ileti, kahramanlar ve çevre ögelerine yönelik kontrol ölçekleri oluşturulmuştur. Sınıflandırılan bu metinler oluşturulan kontrol listelerindeki ölçekler doğrultusunda, dil ve anlatım özellikleri, izleği, iletisi, kahramanları ve çevre ilkeleri açısından değerlendirilmiştir. Metinlerin, dil ve anlatım özellikleri ile karakter bakımından ait olduğu sınıf düzeyinin üstünde olduğu; konu, izlek ve iletinin ise birbiriyle uyumlu olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ders kitaplarında türlerin, programda belirtilen dengeli dağılıma göre yer almadığı, metinleri seçilen yazarların/şairlerin, kitabı hazırlayanların önceliğine ve tema başlıklarına göre tercih edildiği saptanmıştır