Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İLKNUR MENEKŞE BOZKURT
Danışman: Meliha Köse
Özet:
Bu çalışmanın amacı, Cumhuriyetten günümüze Tarih ders kitaplarında Padişahların imajlarını ortaya koymak ve bu imajların yıllar içinde nasıl bir değişim geçirdiğini tespit etmektir. Ayrıca değişime neden olan olay ve olgulara ışık tutmaktır. Bu amaç doğrultusunda Cumhuriyetin ilk yıllarından günümüze ortaöğretimde kullanılmış olan ve ulaşılabilen tarih ders kitapları incelenmiştir. Nitel bir araştırma olarak tasarlanan bu araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Dokümanlar betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre, Türk Tarih Tezi Döneminde (1931-1942) yazılan ders kitaplarında kuruluş ve yükselme dönemi padişahları oldukça olumlu anlatılmaktadır. Ancak gerileme ve dağılma dönemi padişahları için sert ve hakaret içerikli bir dil kullanılmaktadır. Padişahlar, otoritesiz, donanımsız ve başarısızdır. Hümanist tarih (1942-1961) anlayışıyla yazılan ders kitapları da önceki dönemle benzerlik göstermektedir. Türk-İslam Sentezi Döneminde (1961-2007) padişahlar, genel anlamda olumlu imajlarla sunulmaktadır. Eleştirilerde ise hakaret içerikli ifadelerden kaçınılmaktadır. 2007’den sonra yazılan ders kitaplarında, önceki dönemlerin bakış açısı ve yaklaşımı kısmen hissedilse de, padişahların şahıslarına yönelik hakaret içerikli söylemlerin kaldırıldığı görülmektedir. II. Abdülhamit gibi tartışmalı padişahlar, Türk Tarih Tezi döneminden tamamıyla farklı sunulmaktadır. Araştırma, tarih ders kitaplarının, dönemin hâkim gücünün ve düşünce yapısının etkisinde şekillendiğini ortaya koymaktadır. Bu etki tarih ders kitaplarında padişah imajlarını ve padişah algısını da farklılaştırmıştır. Bu durum, padişahlara ilişkin ders kitaplarında yer alan bilgileri sorgulanabilir hale getirmektedir.
Anahtar Kelimeler : İmaj, Padişah, Osmanlı Padişahı imajları, Tarih ders kitapları.