AĞ TOPLUMUNDA DİJİTALLEŞEN DENEYİM VE HİBRİT MEKÂN


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, MİMARLIK ABD, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ELİF ŞENCAL

Danışman: Zeynep Uludağ

Özet:

Gelişmekte olan her toplumda sosyal yapı, zaman ve mekan bedenin deneyimi ile birlikte yeniden yapılanmaktadır. Ağ toplumunun bireyleri beden mekan bağlamını enformasyona dayalı teknolojinin kullanıldığı ortamda görünür kılmaktadırlar. Böylece ağ toplumuna ait bireyler bir taraftan fiziksel unsurları yansıtan sanal ortamlarda bulunurken; diğer taraftan da fiziksel mekana ait ortamları dijital katmanlar aracılığıyla farklı deneyimleme olanağına sahip olmaktadırlar. Bu bağlamda çalışmada, sanal ve fiziksele ilişkin dijital deneyimlerin ortaya konduğu mekan içerikleri tartışılmıştır. Kuramcılar tarafından uzunca bir süre, teknolojik paradigmanın oluşturduğu bedensel deneyimin sanal olduğu üzerine yorumlar geliştirilmiştir. Yaşanan mekânsal deneyim fiziksel bir deneyime olanak sağlamamış, mekanlar siber mekan tanımlamaları üzerinde yoğunlaşmıştır. Ancak ağ toplumunun bireylerinin sosyal medya üzerinden eylemler oluşturması, birçok bireysel ve kamusal hizmetlere ulaşması, yapıların sanal ikizleri ve e-platformlar üzerinden deneyimlenmesi durumu mesafe, sınır, konum, zaman gibi kavramları mekansal içerik ile birlikte yeniden tartışmaya açmıştır. Bu tartışmalar mobil ve kablosuz teknolojinin yaygınlaşması ile birlikte fiziksel ve sanal mekanın beden ile ilişkisini üzerine yeni söylemlerin üretilmesine neden olmuştur. Bilgisayar ekranının karşısında webi seyreden, içerik oluşturan ve siber mekana dalan beden, internet bağlantısının mobil cihazlara yerleştirilmesi ve oluşan konum tabanlı uygulamalar ile birlikte fiziksel mekanla kurduğu ilişkiyi genişletmiştir. Bu nedenle çalışmada, mekana ilişkin içerikler ‘siber’, ‘metaverse`, ‘sanal gerçeklik mekanı’, ‘attırılmış gerçeklik mekanı’, ‘hibrid mekan’ gibi kavramlar üzerinden tartışılmaktadır. Bu tartışmalar ışığında farklı mekan içeriklerinin yalnızca biri veya birden fazlasının birlikte kurgulanması durumunun ‘hibrid’ mekanı ortaya koyduğu sonucuna varılmıştır. Böylece ağ toplumu bireylerinin sanal ile fiziksel arasında oluşturduğu yaşam pratikleri hibrid bir ortamı var ederken; bir yandan da bu ortamdaki mekansal pratikleri yeniden ve yeniden ürettikleri tespit edilmiştir. Bu çalışmada bugün ve gelecekte tahayyül edilen hibrid ortam ve mekanların neler olabileceği yazarın içinde bulunduğu iki kişilik bir tasarım ekibi tarafından tasarlanan Saint Gobain Öğrenci Yarışması için önerilmiş olan ‘Crescenzago Web Site’ adlı proje üzerinden örneklenmiş ve potansiyelleri tartışılmıştır.