Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İbrahim Uçar
Danışman: İBRAHİM GÜRER
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Türkiye'de doğu bölgelerinin büyük bir kısmında (yalnızca Güneydoğu değil aynı zamanda Kuzeydoğu bölgeleri) ve Karadeniz Bölgesi'nin orta kesimlerinde çığ olayları gözlenmektedir. Belirtilen bu bölgelerde yaşanan can kayıplarının yanı sıra; yerleşim yerleri, kış turizm alanları, karayolları, köy yolları, demiryolları, iletişim ve enerji nakil hatları, sanayi, askeri ve benzer diğer faaliyet alanları çığ tehlikesi altında olabilmektedir. Bu tez çalışmasında öncelikli amaç, potansiyel çığ tehlike haritalarının tespit edilmesi, tehlike alan sınırlarının boyutlarını etkileyecek girdilerin ve etki düzeylerinin, arazi gözlemleri ve modelleme çalışmaları sonucunda belirlenmesidir. Çoruh Nehir Havzası ve Palandöken Kayak Merkezi civarı, bu çalışmanın uygulama alanları olarak seçilmiştir. Bir çığ güzergahında potansiyel çığ tehlike haritalarının oluşturulabilmesi için, muhtemel başlama bölgelerinin doğru olarak belirlenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada potansiyel çığ başlama bölgeleri analizleri; Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknolojileri kullanılarak tespit edilen eğim, bakı, tepe sırtlarına uzaklık, yüzey engebelilik gibi topoğrafik karakteristikler ve bitki örtüsü bilgilerine göre, yine CBS'de hazırlanan Sayısal Yükseklik Modeli (SYM) üzerinde gerçekleştirilmiştir. Daha sonra, farklı girdi parametrelerine göre oluşturulan detaylı çığ modelleme senaryoları, CBS ve 2 Boyutlu çığ modelleme yazılımı kullanılarak farklı girdi parametrelerinin çığ akım karakteristikleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi için uygulanmıştır. Bu şekilde uygulama alanlarında, hangi girdi parametresinin sonuçlar üzerinde ne kadar etkisi olduğu tespit edilmiştir. Son olarak; kalibre edilen modellemelerle tespit edilen çığ sınırları, maksimum akış mesafeleri, dinamik çarpma basıncı ve akım derinlikleri sonuçları ile önlem tiplerinin yöreye özel değerlendirmesi sonucunda; yapısal ve yapısal olmayan önlem uygulamaları önerilmiştir. Sonuç olarak, bu tez çalışması ile ulaşılmak istenen ana hedef, uzun vadede çığ tehlikesi açısından oldukça önemli havzalardan biri olan Çoruh Nehir Havzası'nın yanı sıra, Türkiye'de bulunan diğer tüm riskli bölgelerde de uygulanabilecek temel bir çalışma ortaya koymak ve ilerleyen dönemde gerçekleştirilecek çığ modelleme çalışmaları ile önlem uygulamalarına katkı sağlamaktır.