Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Öğrenci: ÇETİN ÇETİNKAYA
Danışman: HAYATİ AKYOL
Özet:Bu çalışmanın amacı İlköğretim 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin kendilerini ifade ederken sık kullandıkları kelimelerin listelenmesi ve belirlenen kriterlere göre analiz edilmesidir. Bu araştırma, araştırma sorularını test etmek amacı ile nitel yöntemler kullanılmış, araştırmada kesitsel tarama deseni uygulanmıştır. Araştırma 2009-2010 eğitim-öğretim yılında Ankara ilinde yapılmıştır. Araştırma 4 ve 5. sınıf öğrencilerinden oluşan toplam 180 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubundaki katılımcıların belirlenmesinde maksimum çeşitliliğin sağlanabilmesi için baskın öğrenme stilleri, sosyoekonomik düzey, sınıf ve cinsiyet değişkenleri dikkate alınmıştır. Çalışma 7 hafta sürmüştür. Uygulamalar araştırmacı tarafından belirlenen yönergelere göre gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın ilk oturumunda katılımcıların görsel sunu öğrenme alanında kendilerini ifade etmeleri; ikinci oturumda konuşma öğrenme alanında kendilerini ifade etmeleri; üçüncü oturumda ise yazma öğrenme alanında kendilerini ifade etmeleri istenmiştir. Elde edilen veriler frekans, yüzde analizleri ve betimsel analizler kullanılarak çözümlenmiştir. Verilerin çözümlenmesi Simple Concordance ve Zemberek Programları ile desteklenmiştir. Araştırma bulguları öğrencilerin kendilerini ifade ederken az sayıda farklı kelime kullandıklarını; en sık kullandıkları 100 kelimenin tüm kelime kullanımının %61.071'ini oluşturduğunu; en fazla kelimeyi görsel sunu öğrenme alanında kendilerini ifade ederken kullandıklarını göstermiştir. Ayrıca, katılımcıların en sık kullandıkları 100 kelimede tür bakımından sırasıyla isim, sıfat, fiil, zamir, edat, zarf ve bağlaç bulunmuş; derinlik bakımından katılımcıların en sık kullanılan 100 kelimede toplam anlam sayısının sadece yarısını kullandıkları görülmüş; fonksiyonel kelimeleri etkili bir şekilde kullanmadıkları anlaşılmıştır. Son olarak İlköğretim Türkçe Öğretim Programı 4 ve 5. sınıflarında öğretimi yapılan kelimelerde araştırmadan elde edilen kelimelerin 48'ine rastlanmıştır. 58 kelimenin ise herhangi bir şekilde öğretimine rastlanmamıştır. Araştırmadan elde edilen verilerden kelime listelerinin öğretim sürecinde kullanımına ve kelime öğretimine yönelik önerilerde bulunulmuştur.