Mikro öğretimin fen bilgisi öğretmen adaylarının ısı ve sıcaklık konusundaki pedagojik alan bilgilerinin gelişimine etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Öğrenci: TEZCAN KARTAL

Danışman: HAVVA YAMAK

Özet:

Bu araştırmada, mikro öğretimin ilköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının Isı ve Sıcaklık konusunda pedagojik alan bilgisi gelişimine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada hem nicel hem de nitel araştırma desenlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında nicel boyutta solomon dörtlü grup modeli ile veriler toplanırken, nitel boyutta ise durum çalışması desenlerinden bütüncül çoklu durum araştırma deseninden yararlanılmıştır. Araştırmada, iki farklı üniversitede öğrenim görmekte olan son sınıf öğretmen adayları arasından seçkisiz örnekleme yoluyla seçilen 72 öğretmen adayı iki deney ve iki kontrol gruplarını oluşturmuştur. Ayrıca, fen bilgisi öğretmen adaylarının mikro öğretim sonrasında Isı ve Sıcaklık konusunda pedagojik alan bilgisi gelişimlerini incelemek için deney gruplarından amaçlı örnekleme yöntemi kapsamında 16 öğretmen adayı ile yarı yapılandırılmış mülakatlar yapılmıştır. Nicel verilerin toplanmasında öğretmenlik mesleği öz yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleği tutum ölçeği; nitel verilerin toplanmasında ise, öğretmen adaylarının pedagojik alan bilgilerini belirlemek için yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde SPSS 15.00 ve LISREL 9.1 paket programlarından yararlanılmıştır. Veriler çözümlenmeden önce çalışma gruplarının normallik testi için Kolmogrow-Simirnov testi sonuçlarına bakılmış ve ölçeğin geneli açısından normal dağılım gösterdiği görülmüştür. Verilerin yorumlanmasında ise frekans (f), yüzde (%), aritmetik ortalama ( X ), standart sapma (SD) değerleri hesaplanmış ve ikili değişkenler için t testi ve ikiden fazla değişkenler için tek yönlü varyans analizi ve ortaya çıkan anlamlı farkın kaynağını tespit etmek için ise Scheffe testi kullanılmıştır. Gruplar arasındaki farkın anlamlı çıkması durumunda etki büyüklüğünü gösteren eta-kare (η2) değeri incelenmiştir. Araştırmada elde edilen nitel verilen analizinde ise, betimsel analiz ve içerik analizi yöntemleri ise koşulmuştur. Araştırmanın nicel sonuçlarına göre; mikro öğretimin öğretmen adaylarının mesleğe yönelik öz yeterliklerini ve tutumlarını olumlu yönde etkilediği saptanmıştır. Bununla birlikte mikro öğretim sürecince öğretmen adaylarının Isı ve Sıcaklık konusundaki alan bilgilerine yönelik eksikliklerini gördükleri ve bu eksiklikleri gidermeye istekli oldukları belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının alan bilgilerine yönelik farkındalıkları sonrasında buna bağlı olarak kendilerine olan öz güvenlerinin arttığı, feni öğretmeye ve öğrenmeye yönelik olumlu tutumlar geliştirdikleri görülmüştür. Fen bilgisi öğretmen adaylarının mikro öğretim sürecindeki deneyimleri, onların Isı ve Sıcaklık konusunun öğretiminde öğrencilerin derse katılımlarını sağlayacak birçok öğretim strateji ve yöntemlerini kullanmalarına yönelik inançlarını arttırmıştır. Ayrıca, öğretmen adayları ile yapılan görüşmelerde elde edilen bulgulara göre, mikro öğretimin fen bilgisi öğretmen adaylarının Isı ve Sıcaklık konusunun öğretimine yönelik oryantasyonlarını da doğrudan etkilediği saptanmıştır. Öğretmen adaylarının Isı ve Sıcaklık konusunda ağırlıklı olarak süreç değerlendirmeye odaklı olduğu görülmüştür. Bu durum, deney gruplarının nicel bulgularında ortaya çıkan anlamlı farkın kaynağını açıklar niteliktedir. Araştırma sonuçları doğrultusunda mikro öğretim uygulamaları öğretmen eğitiminde öğretmen adaylarının pedagojik alan bilgilerinin gelişimlerini olumlu yönde etkileyecek şekilde yapılandırılabilir.