Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Öğrenci: SERKAN BULDUR
Danışman: ALEV ÇETİN
Özet:Bu çalışmada performansa dayalı tekniklerle yürütülen biçimlendirmeye yönelik değerlendirme sürecinin, öğretmen ve öğrenciler üzerindeki etkilerini incelemek amaçlanmıştır. Bu amaçla sürecin; öğrencilerin sınıf-içi değerlendirme ortamına ilişkin algıları, başarı amaç oryantasyonları ve değerlendirmeye yönelik algıları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Aynı zamanda sürecin, çalışma grubunda yer alan bir ders öğretmenin değerlendirmeye yönelik inancına ve öğretim sürecinden beklentilerine yönelik etkisi ile birlikte öğretmenin; değerlendirme faaliyetlerini yürütürken karşılaştığı zorluklar ile bu teknikleri uygularken neler hissettiği ve süreç boyunca uyguladığı performansa dayalı ölçme ve değerlendirme tekniklerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada karma yöntem esas alınmıştır. Araştırmanın nicel bölümünde deney, plasebo ve kontrol gruplu ön test son test yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın nitel bölümünde ise durum çalışması esas alınmıştır. Deneysel desenin çalışma grubunu 80 [Deney (n=26), Plasebo (n=27) ve Kontrol (n=27)] 7. sınıf öğrencisi oluştururken, durum çalışmasının çalışma grubunu ise deney grubunda yer alan dokuz öğrenci ile uygulamaların birlikte yürütüldüğü bir ders öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmanın nicel boyutunda veriler ölçeklerle toplanırken nitel boyutunda ise görüşme formları aracılığıyla toplanmıştır.Araştırmada elde edilen nicel verilerin analizinde; ANCOVA,Bağımlı Örneklem t-testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılırken, nitel verilerin analizinde ise betimsel analiz ve kategorisel içerik analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda performansa dayalı tekniklerle yürütülen biçimlendirmeye yönelik değerlendirme sürecinin öğrencilerin benimsedikleri başarı amaç oryantasyonları üzerinde kısmen etkili olduğu tespit edilmiştir. Diğer yandan deneysel işlem sürecinin deney grubundaki öğrencilerin öğrenmeye yönelimli değerlendirme ortamı algılarını artırdığı ve performansa yönelimli değerlendirme ortamı algılarını ise düşürdüğü belirlenmiştir. Ayrıca deneysel işlem sürecinin deney grubundaki öğrencilerin değerlendirme görevlerine yönelik algılarının; planlanan öğrenme ile uyumlu olma, şeffaflık ve öğrenci farklılıklarını dikkate alma boyutları üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Nitel bulgular deney grubundaki öğrencilerin çok büyük bir kısmının deneysel işlem sürecindeki değerlendirme anlayışı hakkında olumlu görüşlere sahip olduklarını ve gelecekteki Fen ve Teknoloji derslerinde de benzer şekilde değerlendirilmek istediğini göstermiştir. Çalışma grubunda yer alan ders öğretmenine ilişkin sonuçlar incelendiğinde ise öğretmenin deneysel işlem süreci öncesinde düzey belirlemeye yönelik değerlendirmeye önem verdiği süreç sonrasında ise biçimlendirmeye yönelik değerlendirmenin etkililiğinin farkına vardığı tespit edilmiştir. Öğretmenin uyguladığı değerlendirme tekniklerine yönelik görüşlerinin olumlu olduğu, değerlendirme tekniklerinin çoğunun avantajlarının ve sınırlılıklarının farkında olduğu tespit edilmiştir. Süreç öncesinde ve sonrasında öğretmenin performansa dayalı teknikleri uygularken; tekniklerin ekonomik olmaması, çok zaman alması, sınıf yönetimini zorlaştırması ve öğrencilerin teknikleri anlamaması gibi zorluklar yaşadığını belirttiği tespit edilmiştir.