BUJİ İLE ATEŞLEMELİ BİR MOTORDA İKİNCİL HAVA ENJEKSİYONUNUN EGZOZ EMİSYONLARINA ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK ARAŞTIRILMASI


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DAL, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Uğur ÖZEL

Danışman: Tolga Topgül

Özet:

Artan çevre kirliliği ve alınan önlemler sonucunda egzoz emisyonlarının azaltılması konusu gün geçtikçe önem kazanmaktadır. Emisyonların azaltılması için çeşitli yöntemler ve teknolojiler kullanılmaktadır. Bu kapsamda buji ile ateşlemeli motorlarda üç yollu katalitik konvertörler, EGR ve ikincil hava enjeksiyonu gibi emisyon kontrol sistemleri egzoz emisyonlarını azaltmak için etkili bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada farklı motor çalışma koşullarında egzoz emisyonlarını azaltmak ve katalitik konvertör verimini arttırmak için optimum ikincil hava enjeksiyonu miktarı araştırılmıştır. Deneyler, iki farklı motor devrinde (1750 rpm ve 3500 rpm) ve dört farklı yükte (40 Nm, 60, Nm, 80 Nm ve tam yük) gerçekleştirilmiştir. Deneylerde ikincil hava enjeksiyonunun egzoz lambdası ve katalitik konvertör verimi ile CO, HC, NO, CO2 ve O2 salınımları üzerindeki etkisi araştırılmıştır. İkincil hava enjeksiyonunun egzoz hattındaki termal reaksiyonlara ve katalitik konvertör içerisindeki kimyasal reaksiyonlara etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucunda özellikle zengin hava/yakıt oranlarında optimum ikincil hava enjeksiyonu ile CO emisyonunda %98, HC emisyonunda %75 ve NO emisyonunda %69’a kadar üç emisyonda da iyileşme sağlanabileceği görülmüştür

Anahtar Kelimeler : İkincil hava enjeksiyonu, buji ile ateşlemeli motor, egzoz emisyonları, katalitik konvertör, emisyon kontrol yöntemleri