Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BETÜL YOLERİ
Danışman: Meral Boşnak Güçlü
Özet:
Kistik Fibrozis (KF) çoğunlukla akciğerler olmak üzere bağırsaklar, pankreas, karaciğer ve böbrekleri etkileyen genetik bir hastalıktır. Egzersiz intoleransı, kas zayıflığı, mitokondriyal etkilenim ve fosfokreatin metabolizması yavaşlığı yaygındır, fakat çocuk hastalarda ekstrapulmoner etkilenimler yeteri kadar araştırılmamıştır. Çalışmamızın amacı KF hastalarının solunum fonksiyonları (spirometre), fonksiyonel egzersiz kapasitesi (6 dakika yürüme testi (6-DYT), Pegboard ve Ring testi (6-PBRT)), solunum kas kuvveti (MİP, MEP) (ağız basınç ölçüm cihazı) ve enduransı (artan eşik yükleme testi), kas kuvveti (dinamometre), kas oksijenizasyonu (Moxy® monitör), denge (Biodex-Biosway® Balance System, Y denge testi), fiziksel aktivite seviyesi (metabolik holter) ve yaşam kalitesinin (Yeniden Düzenlenmiş Kistik Fibrozis Anketi (CFQ-R)) sağlıklılarla karşılaştırılmasıydı. 28 KF hastası ve 23 sağlıklı karşılaştırıldı. Hastaların %FEV1, %FVC, %PEF, %FEF%25-75, MİP, kas kuvveti (%), CFQ-R ölçeği (6-13 yaş) fiziksel işlevsellik, tedavi yükü ve solunum bulguları; (14 yaş üzeri) tedavi yükü puanı istatistiksel (p<0,05), 6-DYT mesafesi klinik anlamlı olarak (p>0,05) sağlıklılardan daha azdı. Hastaların 6-DYT sırasındaki quadriseps femoris (QF) kas oksijen saturasyonu (SmO2min) istatistiksel anlamlı olarak daha az, hemoglobin miktarı (Thbmin,maks,top); deltoid kası istirahat THb ve 6-PBRT sırasındaki ΔTHb ise sağlıklılardan daha yüksekti (p<0,05). Gruplarda MEP, solunum kas enduransı, 6-PBRT halka sayısı, QF ve deltoid kası istirahat SmO2, statik postüral stabilite indeksleri ve dinamik postüral stabilite puanları, fiziksel aktivite parametreleri benzerdi (p>0.05). Çocuk KF hastalarında alt ektremite fonksiyonel egzersiz kapasitesi klinik olarak, inspiratuar, QF ve deltoid kas kuvveti azalmış; solunum fonksiyonları, 6-13 yaş hastalarda yaşam kalitesi fiziksel işlevsellik, solunum bulguları ve tedavi yükü; 14 yaş üzeri hastalarda ise tedavi yükü yaşam kalitesi boyutları kötüleşmiştir. Hasta ve sağlıklı çocukların çoğunluğu fiziksel olarak inaktifti. Hastaların üst ekstremite egzersiz kapasitesi, ekspiratuar kas kuvveti, solunum kas enduransı, statik ve dinamik dengesi korunmuştu. Hastaların alt ektremite submaksimal aktivite sırasındaki kas oksjien saturasyonu azalmış, alt ve üst ekstremite hemoglobin seviyesi ise daha az azaldı. Çocuk KF hastaları en erken dönemde rehabilitasyon ihtiyaçları açısından değerlendirilmelidir ve kardiyopulmoner rehabilitasyon programlarına dahil edilmelidirler. Kistik fibrozis hastası çocuklarda üst ekstremite egzersiz kapasitesini azaltan etkenler ve egzersiz eğitiminin kas oksijen metabolizması üzerine etkileri araştırılmalıdır.
Anahtar Kelimeler : Kistik fibrozis, Üst ekstremite egzersiz kapasitesi, Kas oksijenizasyonu, Denge, Fiziksel aktivite