Türk Cumhuriyetlerinden Türkiye'ye yükseköğrenim amacıyla gelen öğrencilerin akademik ve sosyal beklentilerinin karşılanma düzeyi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: MİRGUL ENTERİEVA

Danışman: FERUDUN SEZGİN

Özet:

Bu araştırmanın amacı, Türk Cumhuriyetlerinden Türkiye'ye yükseköğrenim amacıyla gelen öğrencilerin akademik ve sosyal beklentilerinin karşılanma düzeyini belirlemektir. Çalışmada bu amaç doğrultusunda nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve bütünleşik çoklu durum deseni benimsenmiştir. Katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemi ve maksimum çeşitlilik tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Açık uçlu ve sondalarla desteklenmiş soruların bulunduğu görüşme formları yüz yüze görüşme şeklinde uygulanmıştır. Araştırmaya 39 öğrenci katılmıştır. Görüşmeler ses kaydı ya da not tutma şeklinde yapılmış görüşme verileri deşifre edilerek metin dosyası haline getirilmiştir. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmanın sonuçları öğrencilerin tamamına yakınının, Türkiye'ye gelmeden önce nitelikli bir eğitim ve iyi bir meslek edinme beklentisi içinde olduklarını göstermiştir. Ayrıca, öğrencilerin yarıya yakını akademik ve kişisel özellikleri açısından nitelikli bir öğretim elemanı beklentisi içinde olmuştur. Öğrencilerin bir kısmı Türkiye'deki eğitimin Avrupa'ya açılan bir köprü olacağını ve kendileri için önemli bir fırsat yaratacağını düşünmektedir. Bununla birlikte, öğrencilerin bazıları eğitim içeriğinin farklı veya ağır olacağı veya bir farklılık göstermeyeceği beklentisine sahip olduklarını belirtmişlerdir. Öğrencilerin bir kısmı ise, hizmet sektörünün gelişmiş olacağını ve iyi şartlarda yurt hizmetlerinin sunulacağını beklediklerini dile getirmiştir. Bunun yanında, bazı öğrenciler kültürel zenginlik kazancakları beklentisine sahip olduklarını, az sayıda öğrenci ise, uluslararası öğrenciler ofisinin hizmet göstereceği, eğitimde İngilizce'nin de kullanılacağı beklentisine sahip olduklarını belirtmiştir. Öğrenciler genel olarak eğitim dili, dersler, eğitim sistemi, öğretim elemanları, yerli öğrenciler, barınma yeri ve koşulları, bürokrasi, ikamet ve sağlık sigortası, burs kesilmesi, öğrenci seçme ve yerleştirme, kültürel farklılıklar gibi sorunlarla karşılaştıklarını belirtmişlerdir. Öğrencilerin bir kısmı, eğitimin daha da gelişmesi, öğrenci merkezli ve güncel eğitim ve eğitim içeriğinin sunulması, eğitimde İngilizcenin de kullanılması, eğitimde öğrencilerin katılımının sağlanması, bazı öğretim elemanlarının kendi yeterliklerini geliştirmesi, derslerde veya sınavlarda objektif değerlendirmenin yapılması, sınav sisteminin değişmesi, öğrencilerle öğretim elemanlarının beraber çalışabilecekleri projelerin düzenlenmesi, eğitim sürecinde bürokrasinin azaltılması, oriyantasyon programlarının düzenlenmesi, iyi ve etkili uygulamalardan örnek alınması, uluslararası öğrenci ofisi, rehberlik ve danışmanlık hizmetinin sunulması şeklinde özetlenebilecek önerilerde bulunmuştur. Bazı öğrenciler ise, ikamet ve sağlık sigortasıyla ilgili işlemlerin yabancı öğrencilere daha duyarlı düzenlenmesi, kendi imkanlarıyla eğitim gören uluslararası öğrencilere yurt sağlanması yönünde önerilerilerde bulunmuştur. Öğrencilerin tamanına yakını, bağlı oldukları eğitim kurumlarındaki öğretim elemanlarını nitelik ve ilgi bakımından olumlu değerlendirmiştir. Öğrencilerden bir kısmı ise, akademik açıdan olumlu, ilgi gösterme açısından olumsuz yargılara sahip olduğunu ifade etmiştir. Bununla birlikte, öğrencilerin bir bölümü bazı öğretim elemanlarının tarafsız ve objektif davranma konusunda yeterince özenli olmadıklarını belirtmiştir. Öğrencilerin tamamına yakını bağlı olduğu eğitim kurumlarındaki yerli öğrenciler ile uyum düzeylerini olumlu olarak değerlendirmiştir. Öğrencilerin tamamına yakını, bağlı oldukları eğitim kurumlarında kendilerine yönelik sunulan eğitim destek hizmetini olumlu değerlendirmiştir. Bazı öğrenciler ise, sunulan eğitimi olumlu değerlendirmekle birlikte, bu hizmetin daha da gelişebileceğini belirtmektedirler. Bununla birlikte, öğrencilerin bir kısmı sunulan hizmette uluslararasılaşmanın yetersizliği, bazı görevli personelin kendileriyle ilgilenmedikleri ve yetersiz hizmet gösterdikleri ve öğretim üyelerinin derslerde veya sınavlarda dil veya anlatım bakımından anlayışsızlık göstermeleri sebebiyle sunulan hizmeti olumsuz değerlendirmiştir. Öğrencilerin bir kısmı, uygulanmakta olan eğitim projesininin öğrencilere burs sağlıyor olması bakımından iyi bir proje olarak değerlendirmiştir. Ancak bazı öğrenciler projede yön değiştirmenin yaşandığını, projenin seçme ve yerleştirme sürecinde bazı değişiklikler yaşandığını belirtmektedirler. Bu bağlamda öğrenciler, projenin daha açık, şeffaf, net olmasını, iyi ve adil öğrenci seçiminin yapılmasını, özellikle dil bakımından Türkiye'de okuyabilecek kapasitede öğrencilerin seçilmesini önermektedirler. Öğrencilerin bir bölümü ise, öğrencilerin ülkelerinin ihtiyaçlarına göre seçilmesini ve daha çok öğrenciye imkan tanınmasını önermiştir. Araştırma sonuçlarına bağlı olarak oriyantasyon programları düzenlenebilir. Yükseköğretim kurumlarında dinamik uluslararası öğrenciler ofisleriyle rehberlik ve danışmanlık hizmetleri sunulabilir. Bununla birlikte, öğretim yöntemleri ile öğrenci değerlendirme yöntemleri daha güncel hale getirilebilir. Mevcut müfredatların günümüz toplumun ve iş dünyasının gerektirdiği şekilde güncellenmesi yapılabilir. Yabancı öğrenciye yönelik yasal işlemler ve eğitim destek hizmetlerinde karşılaşılan bürokratik işlemler ile barınma koşulları uluslararasılaşmaya yönelik uluslararası öğrencilere duyarlı hale getirilebilir. Öğretim elemanlarıyla yerli öğrencilere ve bütün ilgili paydaşlara yönelik uluslararasılaşmayla ilgili farkındalık yaratılması konusunda düzenlemeler yapılabilir. Uluslararasılaşmaya yönelik düşünülen faaliyetler yükseköğretim kurumlarının stratejik planlarına dahil edilebilir ve bunların etkin şekilde uygulanması takip edilebilir.