Göletlerde su kalitesi ve iyileştirme; Beytepe Göleti örneği


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Fatma ÖZKAY

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Aysel Çağlan Günal

Eş Danışman: İsmail Taş

Özet:

Yaşamın temel kaynağı suyun miktarının yanında kalitesi de sürdürülebilir yaşam için hayati önemdedir. Yağışlı dönemlerde suyun depolanmasında kullanılan yöntemlerden biri olan göletler, suyun kalitesinde bazı değişikliklere neden olabilmektedir. Bu değişiklikler kimi zaman göletin depolama alanında meydana gelen bazı değişikliklerden kimi zamanda gölet besleme havzasındaki değişikliklerden kaynaklanabilmektedir. Göletlerdeki suyun kalitesi sadece çevre ve canlı sağlığı açısından değil aynı zamanda göletten beklenen faydanın sağlanması açısından da önemlidir. Yapılan bu çalışmada, Türkiye Milli Botanik Bahçesi Müdürlüğü sorumluluğunda bulunan Beytepe Göletinin su kalitesinin iyileştirilmesi için kullanılabilecek farklı iyileştirme yöntemleri incelenmiştir. Çalışma ile Göleti besleyen ve kirleten unsurlar belirlenerek aylık olarak alınan örneklerde sıcaklık, pH, göl derinliği, iletkenlik, çözünmüş oksijen, organik madde, kimyasal oksijen ihtiyacı, nitrit, nitrat, amonyum, klorofil-a ve fekal koliform, Escherichia coli (E. coli) ve toplam koliform bakteri sayısı belirlenmiştir. Ayrıca toplam katyon ve anyon, SAR (Sodyum adsorbsiyon oranı) ve sulama suyu açısından kritik olan ağır metal (Cr, Cd, Co, Pb, Ni, Fe, Cu, Zn, Mn) konsantrasyonları da incelenmiştir. Ayrıca, izleme çalışmalarının yanı sıra laboratuvar şartlarında ilkbahar ve sonbahar aylarında göletten alınan kompozit numunelerde su kalitesinin iyileştirilmesine yönelik olarak farklı malzeme (hidrojen peroksit ve aktif karbon) ve dozlarda uygulamanın yanı sıra farklı havalandırma (kesikli ve sürekli) sistemleri de kullanılarak toplamda 13 farklı uygulama incelenmiştir. En iyi sonuçlar hidrojen peroksit uygulamasının 6 mg/l dozunda elde edilmiştir. Giderim verimleri KOİ %95,44; ÇO %100 ve klorofil-a %90 olarak gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler : Su kalitesi, iyileştirme, aktif karbon, hidrojen peroksit