Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Öğrenci: HASAN BASRİ KANSIZOĞLU
Danışman: ÖZLEM BAYRAK CÖMERT
Özet:Ters yüz edilmiş sınıf modeli, öğrenmenin okul sınırlarını aşarak hayatın her alanına taşındığı, iş birlikli öğrenme ortamlarının sunulduğu, içeriğin dijital öğrenme araçları ve kitlesel çevrim içi açık dersler aracılığıyla herkesin istediği zaman ve ortamda erişebilecekleri şekilde paylaşıldığı, akran ve rehberden öğrenme olanaklarının yanında bireyselleştirilmiş öğrenme deneyimlerinin de önemsendiği bir eğitim anlayışını esas alan ve eğitimdeki dördüncü devrim olarak adlandırılan Eğitim 4.0'ın sahadaki en etkin uygulama araçlarından biri olarak kabul edilmektedir. Bu çalışma da temelde sınıf dışı, sınıf içi ve yansıtma/değerlendirme olmak üzere birbiriyle bağlantılı üç aşamadan oluşan bu modelin yazma eğitimindeki etkililiğinin ve uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi amacını taşımaktadır. Bu genel amaç çerçevesinde TYES'e dayalı hikâye yazma öğretimi yapılan öğrencilerle yüz yüze öğretim yapılan gruptaki öğrencilerin yazma başarıları, üstbilişsel farkındalık düzeyleri ve yazma kaygıları karşılaştırılmış ve özellikle de öğrenci vii görüşlerinden hareketle modelin sınıf içi ve dışı yararları, olumsuz yönleri, beceri gelişimine olan katkıları ve tutuma etkileri gibi unsurlar rapor edilmiştir. Öğrencilerin ön öğrenme düzeylerinin yanı sıra yazma kaygı ve üstbilişsel yazma farkındalığı düzeylerinin birlikte hikâye yazma başarılarını yordama durumunun ne olduğu da rapor edilen diğer unsurlar olmuştur. Çalışmada yalnızca bireysel anlamda değil akademik ve sosyal anlamda da oldukça önemli bir işleve sahip olan yazma becerisi, geleneksel yüz yüze öğretim ortamlarıyla sınırlı tutulmayarak sınıf dışı öğrenme öğretme materyalleri de kullanılarak geliştirilmeye çalışılmış; bu süreçte geri bildirim, öz ve akran değerlendirme, üstbilişsel farkındalık gibi kavramlar da dikkate alınmıştır. Karma model kapsamında eş zamanlı paralel desenin kullanıldığı çalışmanın katılımcılarını Bartın İl Millî Eğitim Müdürlüğüne bağlı bir ortaokulun yedinci sınıfında öğrenim gören 55 öğrenci oluşturmaktadır. Bu öğrencilerin 28'i deney, 27'si kontrol grubunda yer almaktadır. Sekiz haftalık uygulama süresince deney grubundaki öğrencilere TYES modeline dayalı, kontrol grubundaki öğrencilere ise geleneksel yüz yüze ortamda hikâye yazma öğretimi yapılmıştır. Ters yüz edilmiş sınıf modeline dayalı hikâye yazma öğretimi sınıf öncesi, sınıf içi ve yansıtma/değerlendirme olmak üzere üç temel aşamada gerçekleştirilmiştir. Sınıf öncesi aşamada öğrenciler, araştırmacı tarafından Edpuzzle video yönetim sistemine yüklenen videoları izlemiş, bu videolarda yer alan açıklamaları okumuş ve farklı türdeki soruları cevaplandırmışlardır. Sınıf içi aşamada ise öğrencilerin sınıf öncesi aşamada paylaşılan videolardaki içeriğe yönelik öğrenme düzeylerini belirleyebilmek ve derse yönelik motivasyonlarını sağlayabilmek amacıyla etkileşimli kısa sınavlar yapılmış, aktif öğrenmeye vurgu yapan iş birlikli ve oyun temelli yazma çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu yazma çalışmalarının sonrasında öğrencilere öz ve akran değerlendirme yapma fırsatları sunulmuştur. Yansıtma/değerlendirme aşamasında da öğrencilerin genel performansları her haftanın sonunda ClassDojo platformu üzerinden beceri ve görev odaklı olarak değerlendirilmiş ve öğrencilerin yazma çalışmalarına yazılı geri bildirimler verilmiştir. Kontrol grubundaki öğrencilere ise sınıf zamanında hikâye yazmaya ilişkin kuramsal bilgileri içeren ders anlatımları yapılmış, Türkçe Dersi Öğretim Programı'nın genel yapısı içinde değerlendirilebilecek etkinlikler sunulmuş ve klasik tarzda ev ödevleri verilmiştir. Araştırmanın nicel verileri Yazma Kaygısı Ölçeği, Hikâye Edici Metin Çözümleyici Puanlama Yönergesi ve araştırmacı tarafından geliştirilen Üstbilişsel Yazma Farkındalığı Ölçeği ile toplanmış ve elde edilen veriler IBM SPSS Statistics 22.0 programıyla analiz edilmiştir. Bu veriler üzerinde karışık ölçümler için iki yönlü varyans analizi, basit doğrusal regresyon analizi, çoklu doğrusal regresyon analizi, tek yönlü varyans analizi, ilişkili örneklemler için t-testi ve ilişkisiz örneklemler için t-testi analizleri yapılmıştır. Araştırmanın nitel verileri ise gözlem notları, yarı yapılandırılmış odak grup görüşmeleri, yazılı dokümanlar, araştırmacı günlüğü ve videolara yerleştirilen çoktan seçmeli ve açık uçlu sorular yoluyla toplanmış; elde edilen veriler MAXQDA 12 nitel veri analiz programı kullanılarak betimsel içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda TYES modeline dayalı öğretim yapılan grubun hikâye yazma başarılarının ve üstbilişsel yazma farkındalığı düzeylerinin kontrol grubundaki öğrencilere göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu sonuç, TYES modelinin hikâye yazma öğretiminde ve üstbilişsel farkındalık geliştirmede geleneksel yüz yüze öğretime göre anlamlı düzeyde daha etkili olduğunu ortaya koymuştur. Bununla birlikte ön öğrenme düzeyinin, üstbilişsel yazma farkındalığının ve yazma kaygısının hikâye yazma başarısının anlamlı yordayıcıları olduğu tespit edilmiştir. Yazma kaygı puanları açısından değerlendirildiğinde deney ve kontrol grubu arasında anlamlı bir farklılık bulunamazken deney grubunun son test kaygı puanlarının ön test puanlarına göre anlamlı düzeyde daha düşük olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte araştırmanın nitel boyutundan elde edilen sonuçlar, TYES'in en önemli sınıf içi yararının öğretmen-öğrenci ve öğrenci-öğrenci etkileşimini arttırmak ve hikâye yazmayı eğlenceye/oyuna dayalı araçlarla öğrenmek; sınıf dışı yararının ise videolardan öğrenebilmek ve derse hazırlıklı gelmek olduğunu göstermiştir. Özetle bu modelin öğrencilerin hikâye yazma konusunda daha yetkin duruma gelmelerine katkı sağlayacak bilgileri edinmelerine, hangi bilgileri edindiklerine yönelik üstbilişsel bir farkındalık geliştirmelerine, eksik ve güçlü oldukları yazma alanlarının farkında olmalarına, edindikleri bilgileri uygulayabilecekleri iş birlikli etkinliklere aktif olarak katılmalarına, akranlarından ve öğretmenlerinden alacakları geri bildirimlerle yazma becerilerini geliştirebilmelerine ve sınıf içi/dışı öğrenme sürecinde iletişim fırsatlarından en üst düzeyde yararlanarak yazma kaygılarını azaltmalarına katkı sağlayan bir model olduğu sonucuna varılmıştır. Çalışmanın gerek TYES modelinin Türkçe öğretimi kapsamında gerçekleştirilen yazma öğretiminde ne şekilde kullanılabileceğini gösteren bir yöntem denemesi olma niteliği taşıması gerekse bu alanda çalışmayı düşünen araştırmacılara bilimsel ve uygulamaya yansıtılabilecek veriler sunması itibarıyla önemli olduğu düşünülmektedir.