Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, ÖZEL EĞİTİM, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HALE ÇOTUK
Danışman: Selda Özdemir
Özet:
Bu araştırmada ağır görme yetersizliğinden etkilenmiş ve gören çocukların ortak dikkat becerilerini, oyun becerilerini ve iletişim işlevlerini karşılaştırarak incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada katılımcı çocukların ortak dikkat becerilerini derinlemesine inceleyebilmek amacıyla katılımcıların ortak dikkat becerileri ile oyun becerileri ve iletişim işlevleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmada 16-36 ay aralığında olan 17 ağır görme yetersizliğinden etkilenmiş çocuk ile 20 gören çocuk yer almıştır. Araştırmada ağır görme yetersizliğinden etkilenmiş ve gören çocukların dil gelişim yaşları eşleştirilmiştir. Katılımcıların sergilediği ortak dikkat becerileri Bigelow (2003) tarafından geliştirilen gözlem kategorileriyle, oyun becerileri Lifter (2000) tarafından geliştirilen Gelişimsel Oyun Değerlendirmesi (GOD) aracı ile iletişim işlevleri ise Babacan (2016) tarafından geliştirilen gözlem protokolü ile incelenmiştir. Uygulamaların öncesinde ağır görme yetersizliğinden etkilenmiş ve gören birer çocuk ile pilot çalışma gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların ortak
x
dikkat becerileri, oyun becerileri ve iletişim işlevlerinin değerlendirilmesi sonucunda elde edilen veriler analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları ağır görme yetersizliğinden etkilenmiş çocukların ortak dikkat becerilerinin gören akranlarına oranla sınırlı olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte araştırma sonuçları ağır görme yetersizliğinden etkilenmiş çocukların oyun becerilerinde sıklıkla ayrımsız oyun düzeyinde davranışlar sergilerken gören çocukların ise sembolik oyun davranışları sergilediklerini göstermiştir. Ayrıca araştırma sonuçları, açık şekilde çözümlenen ortak dikkat davranışları kategorisiyle oyun kategorileri arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki olduğunu göstermiştir. Aynı zamanda araştırma sonuçlarında, ortak dikkat becerileri ile sembol öncesi oyun ve sembolik oyun davranışları arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu saptanmıştır. Diğer taraftan araştırma sonuçları, ağır görme yetersizliğinden etkilenmiş katılımcıların iletişim işlevlerini gören akranlarına oranla sınırlı sergilediklerini göstermiştir. Son olarak, araştırma sonuçları açık şekilde çözümlenen ortak dikkat davranışları ile iletişim işlevleri kategorileri arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki olduğunu göstermiştir.
Anahtar Kelimeler: Ağır görme yetersizliğinden etkilenmiş çocuklar, ortak dikkat becerileri, oyun becerileri, iletişim işlevleri.