İlköğretim ikinci kademe altıncı sınıf görme engelli öğrencilerin görsel sanatlar eğitimine yönelik bir inceleme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Öğrenci: LALE ALTAY

Danışman: SEMA BİLİCİ

Özet:

Sanat eğitiminin sağladığı faydalardan görme engelli bireylerin de yararlanabilmesine olanak verecek fırsatları sağlamak her şeyden önce eğitimde eşitlik koşulunun kaçınılmaz bir gereğidir. Buna karşılık görme engelliler okullarında uygulanan modelaj-iş eğitimi, bu faydaları sağlamaktan uzaktır. Bu araştırma; dört disipline dayalı sanat eğitiminin, -dokunma ve dinleme yöntemlerinin de ilave edilmesi ile- görme engelli öğrencilere de uygulanabileceğini savunmaktadır. Bu savın geçerliliği, uygulamalı bir çalışma ile ilköğretim ikinci kademe 6. sınıf görme engelli öğrenciler üzerinde denenmiştir. Ankara Göreneller Görme Engelliler İlköğretim Okulu 6. Sınıf öğrencileri ile 5 hafta süreli bir uygulama yapılmıştır. Uygulamada, görme engellilerin işitme, koklama, tat alma ve dokunma duyularından yararlanılmıştır. Ayrıca az gören öğrenciler için de uygun görsel materyaller kullanılmıştır. Uygulama kapsamında birinci haftada; sürrealist sanat akımı, ikinci haftada ise akımın önemli sanatçılarından sayılan Joan Miro Ferraznın hayat hikâyesi işlenmiştir. Üçüncü haftada Miroznun Kuşa Taş Atan Adam isimli tablosunun araştırmacı tarafından hazırlanmış kabartma kopyası üzerinden işitme dokunma duyuları kullanılarak bir inceleme yapılmıştır. Dördüncü haftada ise aynı tablo eleştirel bir açıdan ele alınmıştır. Beşinci haftada yapılan kolâj çalışması uygulamanın son aşamasıdır. Araştırmada veriler, kontrolsüz ölçme araçlarından (ön test ve son test), video kayıtları aracılığı ile yapılan gözlemlerden ve kolâj çalışmalarından toplanmıştır. Değerlendirmeler verilerden yola çıkılarak önce her öğrenci için yapılmıştır. Daha sonra ise bu değerlendirmeler tekrar karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Bu araştırmada elde edilen sonuçlar, dört disipline dayalı sanat eğitiminin, dinleme ve dokunma yöntemlerinin ilavesiyle görme engelli öğrencilere uyarlanabileceğini göstermiştir. Ayrıca, bu tür bir eğitim, görme engelli öğrencilerin iv dış dünyaya dair mekân, hacim biçim, yön gibi algılamalarına ve psiko-sosyal gelişimlerine de olumlu etki yapabilecektir. Bu sonuçlar doğrultusunda öncelikle; a. Dört disipline dayalı sanat eğitiminin, yöntem, teknik ve malzeme ilaveleriyle görme engellilere göre uyarlanıp uygulanmasında, b. Modelaj derslerinin süresinin artırılmasında, c. Üniversitelerdeki Resimİş öğretmenlerine, görme engellilerin eğitimi ile ilgili alan bilgisi dersleri verilmesinde yarar görülmektedir.