Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYHAN DUYKULUOĞLU
Danışman: Necati Cemaloğlu
Özet:
Bu araştırma eğitimde veriye dayalı yönetim uygulamalarını okul yöneticilerinin bakış açısı ile değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma betimsel tarama modelinde nitel bir araştırmadır. Araştırmada durum incelemesi yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Kastamonu ili merkez ilçe ile Tosya, İhsangazi, Daday, Seydiler, Devrekâni ve Ağlı ilçe merkezleri ile köylerinde ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 46 okul yöneticisi oluşturmuştur. Araştırmada olasılıksız amaçlı ve maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemlerinden yararlanılmıştır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formundan yararlanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde özetleyici içerik analizi yönteminden ve NVivo 12.2.0 Plus programından yararlanılmıştır. Araştırmada geçerlik ve güvenirlik pilot uygulama, odak grup görüşmesi, veri üçleme ve çapraz kontrol gibi araçlarla sağlanmıştır. Araştırmada okul yöneticilerinin veri kavramı, kapsamı ve işlevlerine dönük belirli düzeyde bir anlayış geliştirdikleri ancak bu anlayışın verinin eyleme dönük bilgiye dönüştürülmesi için yeterli olmadığı saptanmıştır. Okul yöneticilerinin aynı zamanda veri analizi ile ilgili dijital yeterliliklere ve analitik becerilere ihtiyaç duydukları ortaya konulmuştur. Okul yöneticileri veri kavramını genellikle yönetsel süreçlerin karar aşaması ile ilişkilendirmişlerdir. Buna karşın verinin diğer yönetsel süreçlerde işlevlerine dönük farkındalık yeterli düzeyde gelişmemiştir. Okul yöneticileri farklı türdeki verilerden çoğunlukla algı yönetimi, katılımcı yönetim, kurumsal performans göstergesi, tanılama ve yönlendirme amaçlarıyla yararlanmaktadırlar. Okul yöneticileri okulda daha çok demografik veriler, algı verileri ve akademik başarı verilerine başvurmaktadırlar. Veri okulda hesap verebilirlik, yaygınlaştırma, risk analizi, yönlendirme, iletişim ve öğretimsel planlama süreçlerinde işlevseldir. Veri okulda yönetsel karar süreçlerinde karar yanılgıları ile mücadele, kararın benimsetilmesi ve gerekçelendirilmesi, kararlara katılımın sağlanması, örgütleme, operasyonel ve stratejik kararlar gibi bileşenlere rehberlik etmektedir. Veri aynı zamanda okulda yönetsel kararlara planlı değişim, çok boyutlu bir perspektif, misyon ve vizyon, karar kriterleri, seçenekler ve senaryolar gibi hususlarda yön vermektedir. Veri kararların rasyonel bir temele oturtulmasında, sürdürülebilirlik, karar değişikliği ve kararın güncellenmesi gibi hususlarda da önemli bir aracı rolündedir. Okullarda yararlanılan veri kaynakları verinin etkin bir biçimde depolanması ve yedeklenmesi, verinin kapsayıcılığı ve hızı, gerçek zamanlı veri akışı, dikey ve yatay bürokratik veri akışı ve veriye erişilebilirlik gibi unsurlar açısından kolaylıklar sağlamaktadır. Okullarda yararlanılan yönetim bilgi sistemleri davranış yönetiminde ilişki analizi, risk yönetimi, süreç yönetimi, kestirim analizleri, makro düzey öğrenme analitiği, mesleki gelişim stratejisi, proje yönetimi ve eğitim yönetiminde dijital dönüşüm süreçleri gibi bileşenlere katkı sunmaktadır. E-Okul verileri hem mezo ve mikro düzey öğrenme analitiği süreçlerinde hem de gerçek zamanlı geri bildirim sağlanmasında güvenilir bir veri kaynağı işlevi görmektedir. EBA akademik veri tabanı da eş zamanlı kontrol, geri bildirim kontrolü, kanıta dayalı öğrenme, mezo ve mikro düzey öğrenme analitiği, bireyselleştirilmiş öğrenme ve sanal öğrenme süreçlerinin geliştirilmesi gibi süreçlerde işlevseldir. Okul yöneticileri veriden yararlanma noktasında büyük veri, dokümantasyon, erişim, sahte korelasyon, senkronizasyon, süreksizlik, veri gizliliği ve güvenilirliği, veri okuryazarlığı, büyük veriden değer yaratma ve yığın veri sorunları ile karşılaşmaktadırlar. Buna karşın okul yöneticilerinin karşılaştıkları en temel sorun alanları veri yönetimi, veri kültürü, üst veri ve ağ sistemlerine bağımlılıktır. Okullarda yönetsel süreçlerde veriden yararlanılmasında ortaya çıkan sorunların çözümünde makro düzey veri akışı, küçük veri, tam zamanlı mesai, veri analisti, veri okuryazarlığı eğitimi ve veri tabanlarında yenileşme araçlarından yararlanılabilir. Okullarda yönetsel süreçleri veriye dayalı yönetsel süreçlere dönüştürme sürecinde ulusal bir politika belirlenmeli, okul yöneticilerine durumsal liderlik yetkisi verilmeli, veriler daha işlevsel bir şekilde arşivlenmeli ve okul düzeyinde bir örgütlenmeye gidilmelidir. Ayrıca yönetim bilgi sistemlerinde daha etkin filtreleme sağlanmalı, ölçek veri marketleri oluşturulmalı, okul yöneticileri için öğrenme grupları oluşturulmalıdır. Veri aktarımında otomasyon, veri ekosistemi ve veriye dayalı liderlik de okulda yönetsel süreçleri veriye dayalı yönetsel süreçlere dönüştürebilir. İstisnalarla yönetim, karar kuralı, veriye dayalı eylem gündemleri, veriye dayalı karar destek mekanizmaları ve yetkilendirme okulda kararların veriye dayalı bir forma kavuşmasına zemin hazırlayabilir. Karar dışında diğer yönetsel süreçlerin veriye dayalı bir yapıya kavuşturulmasında ise kurumsal karne, durumsal planlama, veriye dayalı entelektüel uyarım, kolektif çabaya yön birliği, veriye dayalı yönlendirme ve veriye dayalı kontrol araçlarından yararlanılabilir. Gerçek zamanlı veri akışı veriye dayalı yönetim açısından önemli bir tehdit olarak algılanmaktadır. Bu bağlamda eğitim kurumları ve diğer kurumlar arasındaki gerçek zamanlı veri akışının veriye dayalı yönetim açısından önemli sorunlara çözüm getirebileceği öngörülmektedir. Eğitim yönetiminde dijital dönüşüm de eğitimde veriye dayalı yönetime katkı sunabilir.