Yanıt yüzeyi metodu ve bir uygulama


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Öğrenci: MUSTAFA AGAH TEKİNDAL

Danışman: HÜLYA BAYRAK

Özet:

Deney düzenleme yöntemlerinde, deney yürütücünün ihtiyaçlarına cevap verebilmek için; geliştirilmekte olan tasarımın sınırlarını bilmek, bu sınırlar dahilinde tasarım değişkenlerinin tasarıma etkilerini anlamak ve analitik olarak en uygun çözümü bulmak tasarımcı için son derece önem taşır. Fakat tasarımı tanımlayan değişkenler ile tasarımın kalitesini ölçmekte kullanılacak olan değerlendirme ölçütü arasında analitik bir bağıntı ifade edilemez ise optimum çözüme ulaşmak başka yöntemlerin kullanılmasını gerektirebilir. Böyle durumlarda değerlendirme ölçütünün tasarım değişkenlerindeki değişmelere karşı duyarlılığını görmek ve hatta gerekli bağıntıları deneysel yoldan elde etmek için Yanıt Yüzeyi Yöntemi kullanılır. Ayrıca bu yöntemler sistemin yanıtlarının yanı sıra tasarımın hedeflerine varıp varmadığını izlemek için belirlenmiş olan değerlendirme ölçütünün; kontrol edilemeyen ve tasarım parametrelerinde istenmeyen sapmalara yol açan bozuntulardan etkilenme seviyesi hakkında da bilgi sağlamaktadır. Bu bilgilerin kullanımıyla tasarımcı bozuntu gürültü etkilerinin asgariye indirilmesini sağlayacak emin tasarım Robust Design yapma imkanına kavuşabilmektedir. Yanıt yüzeyi yöntemlerinde model regresyon analizi yardımıyla oluşturulur. Bir faktörün ana etkisinin veya interaksiyon etkisinin yanıt değişkeninin değerlerinde ne derecede önemli bir etkiye sahip olduğuna regresyon katsayılarıyla karar verilir. Yanıt yüzeyleri yöntemlerinde ilk adım yanıt değişkeni üzerinde etkisi olduğu düşünülen faktörleri ve sahip oldukları düzeyleri belirlemektir. Regresyon modelini oluşturmak için kurulacak olan deneme düzenlerini genellikle bu iki kriter belirler. Bu çalışmada yanıt yüzeyi yöntemlerinden 2k deneme düzenleri, 2k kesirli deneme düzenleri ve 3k deneme düzenlerinin teorik yapısından bahsedilmiş ve ekmek yapımı sırasında fitik asit miktarına etkili olabilecek faktörler arasında etkileşimler ile, bu faktörlerin fitik asit miktarına ne derece etkili oldukları yanıt yüzeyi metodu kullanılarak en uygun model araştırılmıştır.