VERMİKOMPOSTUN GENOTOKSİK VE ANTİGENOTOKSİK ETKİLERİNİN BİTKİ DOKU KÜLTÜRÜNDE ALLIUM TESTİ İLE İNCELENMESİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Busenaz Tuncay

Eş Danışman: Çiğdem Alev Özel

Danışman: Deniz Yüzbaşıoğlu

Özet:

Vermikompost, çeşitli organik atıkların solucanlar tarafından besleyici "organik gübrelere" dönüştürülmesi amacıyla yapılan vermikültür çalışmaları sonucunda elde edilmektedir. Doku kültürü, besleyici kültür ortamı ve bitki hücrelerinin, dokularının ve organlarının büyümesi için kontrollü aseptik koşullar ile gerçekleştirilir. Bu çalışmada solucan gübresinin 24 ve 48 saatlik uygulama süresince doku kültüründe Allium testi ile genotoksik ve antigenotoksik etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Kök uçlarına üç farklı protokol uygulanmıştır; 1) A. cepa kök uçları, genotoksik potansiyeli belirlemek için 24 ve 48 saat boyunca 0, 5000, 10000, 20000, 40000 ve 80000 μg/mL konsantrasyonlarda vermikompost ile muamele edilmiştir. 2) A.cepa kök uçları, antigenotoksik potansiyellerini belirlemek için 23 ve 47 saat boyunca aynı konsantrasyonlarda vermikompost ve son 1 saat boyunca H2O2 ile muamele edilmiştir (ön muamele). 3) A.cepa kök uçları da ilk 1 saat H2O2 ile ve ardından aynı konsantrasyonlarda vermikompost ile 23 ve 47 saat boyunca muamele edilmiştir (geç muamale). Sonuç olarak, neredeyse tüm vermikompost konsantrasyonları, negatif kontrole kıyasla 24 (5000 ve 20000 μg / mL hariç) ve 48 saatlik uygulamalarda mitotik indeksi (Mİ) önemli ölçüde artırmıştır. Ek olarak, vermikompost uygulaması mitotik anormallikleri önemli ölçüde artırmamıştır. Antigenotoksisite test protokolünde, vermikompostun ön ve geç muamelelerinde tüm konsantrasyonlar, her iki muamele süresinde de kök ucu hücrelerinde mitotik indeksi artırmıştır. Dahası, vermikompostun ön ve geç muamelelerinde tüm konsantrasyonlar, H2O2'in neden olduğu mitotik anormalliklerin sıklığını azaltmıştır. Bu sonuçlar, vermikompostun tek başına genotoksik etkilere neden olmadığını ve H2O2'e karşı koruyucu etki gösterdiğini ortaya koymaktadır. Bu çalışma, geleneksel tarımda yaygın olarak kullanılan vermikompostun genotoksik kimyasallara karşı antigenotoksik potansiyelini ortaya koymuştur. Ayrıca vermikompostun doku kültürü koşullarında kullanılabileceğini gösteren ilk araştırmadır