Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Öğrenci: SİNAN KAYA
Danışman: EBRU KILIÇ ÇAKMAK
Özet:Bu araştırmanın amacı, ders içeriği ile birleştirilmiş bilişsel ve üstbilişsel strateji etkinliklerin öğretmen adaylarının öğretim tasarımı ders başarılarına, bilişsel ve üstbilişsel stratejileri kullanma düzeylerine etkilerini incelemektir. Araştırmada 2x2'lik karışık deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkeni, strateji kullanımına yönelik uygulanan etkinlik türüdür. Bağımsız değişkenin, bilişsel strateji etkinlikleri ve üstbilişsel strateji etkinlikleri olmak üzere iki alt düzeyi vardır. Araştırmanın bağımlı değişkenleri ise öğrencilerin Öğretim Tasarımı dersi başarıları, bilişsel stratejileri kullanma düzeyleri ve üstbilişsel stratejileri kullanma düzeyleridir. Araştırma, 2010-2011 bahar döneminde Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi ve Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölüm'lerinin 2. sınıfında öğrenim gören, Öğretim Tasarımı dersini alan 90 öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Öğrenme materyali olarak, Öğretim Tasarımı dersi kapsamındaki ünitelere ilişkin bilişsel ve üstbilişsel strateji etkinlikleri hazırlanmıştır. Etkinliklerde yer alan maddeler, öğrencilerin bilişsel ve üstbilişsel stratejileri kullanıp kullanmadıklarını belirlemek, ilgili stratejileri kullanmalarını sağlamak ve bu stratejilerin kullanımını geliştirmek amacıyla hem ders içeriğine hem de bilişsel ve üstbilişsel stratejilere yönelik tasarlanmıştır. Çalışma gruplarından birine bilişsel strateji etkinlikleri, diğerine ise üstbilişsel strateji etkinlikleri uygulanmıştır. On dört hafta süren uygulama süreci sonrasında, ders başarısına ilişkin aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır: Kovaryans analiziyle (ANCOVA) elde edilen bulgulara göre, öntest başarı puanları kontrol edildiğinde öğrencilerin sontest başarı puanları arasında uygulanan etkinlik türüne (bilişsel ya da üstbilişsel) göre anlamlı farklılık olmadığı görülmüştür. Benzer şekilde, tek faktörlü varyans analizi (ANOVA) sonuçları, öğrencilerin öğretim tasarımı sürecinin basamaklarına yönelik gerçekleştirdikleri ödevlerden aldıkları performans puanlarının ortalamaları arasında uygulanan etkinlik türüne göre anlamlı farklılık olmadığını göstermiştir. Ayrıca, hem bilişsel hem de üstbilişsel strateji etkinliklerinin uygulandığı gruplarda ayrı ayrı yapılan tek faktörlü varyans analizi (ANOVA) sonuçları, öğrencilerin etkinliklerden aldıkları içeriğe yönelik performans puanlarının ortalamaları arasında deneysel işlem öncesi strateji kullanma düzeylerine göre anlamlı farklılık olduğunu göstermiştir. Uygulama süreci sonunda bilişsel ve üstbilişsel stratejileri kullanma düzeyleri açsından aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır: Bilişsel strateji etkinliklerinin uygulandığı gruptaki öğrencilerin hem Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği'nden (GÖSÖ) aldıkları öntest ve sontest bilişsel strateji puanlarının ortalamaları hem de GÖSÖ'nden aldıkları öntest ve sontest üstbilişsel strateji puanlarının ortalamaları arasındaki fark, t-testi ile yapılan analizlere göre anlamlı bulunmamıştır. Üstbilişsel strateji etkinliklerinin uygulandığı gruptaki öğrencilerin hem GÖSÖ'nden aldıkları öntest ve sontest bilişsel strateji puanlarının ortalamaları hem de üstbilişsel strateji puanlarının ortalamaları arasında t-testi ile yapılan analizlere göre anlamlı bir fark bulunmuştur. Kovaryans analiziyle (ANCOVA) elde edilen bulgulara göre, öğrencilerin GÖSÖ'nden aldıkları öntest bilişsel strateji puanları kontrol edildiğinde sontest bilişsel strateji puanları arasında ve öntest üstbilişsel strateji puanları kontrol edildiğinde sontest üstbilişsel strateji puanları arasında uygulanan etkinlik türüne göre anlamlı farklılık olmadığı görülmüştür. Ayrıca, tek faktörlü varyans analizi (ANOVA) sonuçlarına göre, bilişsel strateji etkinliklerinin uygulandığı gruptaki öğrencilerin etkinliklerden aldıkları bilişsel strateji kullanımına yönelik performans puanları, deneysel işlem öncesi bilişsel ve üstbilişsel stratejileri kullanma düzeylerine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. Bununla birlikte, tek faktörlü varyans analizi (ANOVA) sonuçlarına göre, üstbilişsel strateji etkinliklerinin uygulandığı gruptaki öğrencilerin etkinliklerden aldıkları üstbilişsel strateji kullanımına yönelik performans puanları, deneysel işlem öncesi bilişsel stratejileri ve üstbilişsel stratejileri kullanma düzeylerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Öğrencilerin görüşleri, bilişsel ve üstbilişsel strateji etkinliklerinin uygulandığı gruplardaki öğrencilerin ders çalışma alışkanlıklarındaki değişimlerin benzer olduğunu, çalışmalarını planlama, kontrol etme ve değerlendirme alışkanlıklarındaki değişimlerinin ise özellikle zaman planlaması yapma açısından farklılaştığını göstermektedir. Ayrıca, etkinliklerinin uygulandığı gruplardaki öğrencilerin, uygulanan etkinlik türüne ilişkin memnuniyet düzeylerinin yüksek olduğu, gerçekleştirilen etkinliklere ilişkin olumlu görüş bildirdikleri görülmektedir.