Konut binalarının net sıfır enerji yaklaşımı ile mimari tasarım ve uygulama potansiyelinin değerlendirilmesi: Soğuk iklim bölgesi

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hikmet ALİM

Danışman: Figen Beyhan

Özet:

COVID-19 pandemisiyle birlikte konutlar, barınma işlevinin yanı sıra çalışma, üretme, kişisel gelişim sağlama gibi faaliyetlerin de dahil olduğu, çok daha uzun zamanların geçirildiği çok yönlü bir işleve sahip olmuştur. Bu durum konut hayatının sürekliliğinin sağlanmasına yönelik ihtiyaç duyulan enerji miktarının da artmasına sebep olmuştur. Ekosistemin zarar görmeye başlaması ve bu zararın insan yaşamı için tehdit oluşturması sebebiyle tüm dünyada çevre ile ilgili çalışmalar hızlanmıştır. Bu bağlamda, Avrupa Birliği’nde, 2002 yılında “Binalarda Enerji Performansı Direktifi” (EPBD), 2010 yılında ise revize direktif (EPBD-Recast) yürürlüğe girmiştir. Revize direktif kapsamında “yaklaşık sıfır enerjili bina” ve “net sıfır enerjili bina” kavramları ortaya konulmuştur. Revize direktif ile tüm Avrupa ülkelerinde binalarda enerji verimliliği seviyelerinin hesaplaması zorunlu kılınmıştır. Bu hesaplamaların, Avrupa Komisyonunun 2012 yılında yayınlamış olduğu yönetmelikte belirtilen çerçeve yöntem baz alınarak geliştirilen ulusal yöntemlerle yapılması gerekmektedir. Bu kapsamda problemlerin çözümüne yönelik olarak konutların enerji performansını etkileyen parametreler ile tasarım değişkenleri dikkate alınarak geliştirilecek NSEB (Net Sıfır Enerjili Bina) çözümlerinin Türkiye’de hâkim olan iklim bölgeleri özelinde konut üretimlerinde kullanılma koşullarının ve yöntemlerinin araştırılması ve NSEB’e doğru optimum konut tasarım yaklaşımının geliştirilmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu bağlamda Türkiye’de hâkim olan beş iklim bölgesinin her biri için pasif tasarım kriterleri, pasif sistemler, aktif sistemler ve elektrik enerjisi üreten sistemlerini içeren tasarım karar adımları oluşturularak, konut yapıları için NSEB standartlarına ulaşabilmek amacıyla bir tasarım kılavuzu hazırlanmıştır. Çalışmanın son aşamasında elde edilen tasarım kılavuzu kullanılarak soğuk iklim bölgesinde bulunan Sivas ilinde bir konut binası tasarımı yapılmıştır. Elde edilen konut tasarımının enerji verimli iyileştirme çalışması yapılmış ve DesignBuilder programı aracılığıyla simüle edilerek enerji tüketim- üretim analiz sonuçları değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler : NSEB, konut, DesignBuilder, enerji ekin tasarım, tasarım kılavuzu, Türkiye iklim bölgeleri