Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ekin Kakan
Danışman: Alev Kuru
Özet:
Hükûmet politikalarında sanat eğitimini inceleyen bu çalışma, temelde ortaöğretim kademesini ele almaktadır. 1980-2019 yılları arasında ortaöğretim kademesi öğretim programlarında yapılan değişiklikler dâhilinde dersin; nasıl isimlendirildiği, kaçıncı dönem ve kaçıncı yarıyılda yürütüldüğü, ders saatlerinin ne şekilde planlandığı, ders türünün (zorunlu/seçmeli) ne olduğu, kazanım ve ders konularının ne gibi değişikliğe uğradığını belirlemek; ortaöğretim kurumlarında Resim/Görsel Sanatlar Dersinin genel durum tespitini yapmak; bu çerçevede ilgili yıllarda görev alan siyasi partilerin Resim/Görsel Sanatlara verdikleri önemi ve bu konudaki politikalarını incelemek araştırmanın amacıdır. Çalışma, tarama modeliyle yürütülmüştür. Ortaöğretim kademesinde Resim/Görsel Sanatlar Dersinin, ilgili dönemin hükûmet politikalarıyla ne gibi değişimlere uğradığını inceleyen tarihsel bir araştırmadır. Araştırmanın amacına ve alt problemlerine ilişkin verileri toplamak için doküman inceleme yöntemine başvurulmuştur. 1980-2019 yılları arasında hükûmet politikalarının Resim/Görsel Sanatlar Dersine etkilerini belirlemek için TBMM ve MEB arşivleri, hükûmet programları, Tutanak Dergileri, Kalkınma Planları, Millî Eğitim Şûraları, Tebliğler Dergileri, TTK Kararları ve öğretim programları gibi dokümanlara ulaşılmıştır. Bu veri kaynaklarının tamamı, araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Çalışma boyunca taranan kaynaklardan elde edilen veriler, tezin amacına uygun biçimde sistematik şekilde değerlendirilip bir araya getirilmiştir. Araştırma bulguları ve sonuçları şunlardır: Ortaöğretim kademesinde Resim/Görsel Sanatlar Dersinin hükûmet programlarında, Kalkınma Planlarında ve Millî Eğitim Şûralarında yeterince konu edilmediği anlaşılmıştır (birinci, ikinci ve üçüncü alt problemler). Resim Dersinin adının Görsel Sanatlar Dersi olarak değiştirilmesi, TTK’nın 31 Aralık 2009 tarihli 337 sayılı kararına dayanmaktadır (dördüncü alt problem). 44. (20 Eylül 1980-13 Aralık 1983)-66. (10 Temmuz 2018-…) Hükûmetler dönemlerinde, Resim/Görsel Sanatlar Dersi ortaöğretim kademesinde tüm dönem ve yarıyıllarda sürdürülmüştür (beşinci alt problem).44. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (20 Eylül 1980-13 Aralık 1983) döneminde ders saatleri tüm sınıflarda iki saat olarak yürütülmüştür. 45. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (13 Aralık 1983-21 Aralık 1987) döneminde lise 1. ve 2. Sınıflarda iki saat, lise 3. Sınıfta ise bir saat olarak verilen dersin durumu 48. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetine (23 Haziran 1991-20 Kasım 1991) kadar değişmemiştir. 48.-59. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetleri döneminde (14 Mart 2003-29 Ağustos 2007) ise liselerin tüm sınıflarında Resim Dersinin ikişer saat olarak yer aldığı anlaşılmıştır. 60. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetinin görev aldığı 29 Ağustos 2007-06 Temmuz 2011 tarihsel aralığında, ders saatleri liselerin tüm sınıflarında bir saate indirilmiştir. 65. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (22 Mayıs 2016-10 Temmuz 2018) döneminden itibaren ise yeniden liselerin tüm sınıflarında yeniden ikişer saat olarak yürütülmeye başlamıştır (altıncı alt problem). Resim/Görsel Sanatlar Dersi 44. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (20 Eylül 1980-13 Aralık 1983) döneminden 60. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (29 Ağustos 2007-06 Temmuz 2011) dönemine kadar seçmeli ders türündedir. 60. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti döneminde ders, ortak dersler havuzunda seçmeli olarak yer almıştır. 61. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (06 Temmuz 2011-29 Ağustos 2014) döneminden itibaren seçmeli ve ortak dersler havuzunda, seçmeli ders türünde yer almıştır (yedinci alt problem). 22. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (09 Aralık 1955-25 Aralık 1957) döneminde 1957 yılında yayımlanan Resim Dersi öğretim programı ders konuları 48. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (23 Haziran 1991-20 Kasım 1991) dönemi de dâhil olmak üzere değiştirilmemiştir. 49. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (21 Kasım 1991-25 Haziran 1993) dönemindeki 1991 yılında yayımlanan öğretim programı ders konuları, 54. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (28 Haziran 1996-30 Haziran 1997) döneminde de uygulanmıştır. 55. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (30 Haziran 1997-11 Ocak 1999) döneminde 1998 yılında yayımlanan öğretim programı hazırlanmış, programda yer alan ders konuları ve kazanımlar 60. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (29 Ağustos 2007-06 Temmuz 2011) döneminde de sürdürülmüştür. 61. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (06 Temmuz 2011-29 Ağustos 2014)-64. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (17 Kasım 2015-22 Mayıs 2016) dönemlerinde 2009; 65. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (22 Mayıs 2016-10 Temmuz 2018) döneminde 2017 ve 2018 yıllarında yayımlanan öğretim programında yer alan kazanım ve ders konuları uygulanmıştır (sekizinci ve dokuzuncu alt problemler). Araştırma sonuçlarına göre öneriler yapılmıştır. Bu öneriler: Ortaöğretimkademesinde Resim/Görsel Sanatlar Dersinin hükûmet programlarında, Kalkınma Planlarında ve Millî Eğitim Şûralarında detaylı olarak ele alınması; okulöncesinden yükseköğretime kadar dersin adı ve alanının Görsel Sanatlar olarak standart hâline getirilmesi, dersin liselerin tüm sınıflarında zorunlu ders türünde en az iki saat olarak yürütülmesi, kazanım ve ders konularının öğrenciler tarafından benimsenip benimsenmediğinin, ölçülebilir raporlarla ilgili makamlara sunulması şeklinde sıralanabilir.