Yüksek doz fruktoz ile beslenen hayvanların karaciğer dokusunda insülin sinyal yolağı gen ekspresyonlarının incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, FARMAKOLOJİ (ECZ.) ANABİLİM DALI, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYLİN KILIÇ

Danışman: Fatma Akar

Özet:

Dünyada ve ülkemizde görülme sıklığı gittikçe artan metabolik sendrom, insülin direnciyle

başlayan abdominal obezite, hipertansiyon, dislipidemi, karaciğer yağlanması ve koroner arter

hastalığı gibi sistemik bozukluklar ile karakterize hastalıklar bileşenidir. Yapılan araştırmalar, fazla

fruktoz tüketiminin metabolik sendroma yol açan faktörlerden biri olabileceğini göstermektedir. Bu

çalışmada, fruktozun karaciğer insülin sinyal yolağı ve ilişkili genler üzerine etkilerini aydınlatmak

üzere, sıçanlara 30 hafta boyunca içme suyu içerisinde % 15 fruktoz verilerek metabolik sendrom

modeli oluşturulmuştur. Yüksek fruktoz diyeti uygulamasının, plazma glukoz, insülin, trigliserid,

LDL, VLDL ve total kolesterol düzeylerinde istatiksel açıdan önemli bir artışa yol açtığı, fakat

HDL düzeyini değiştirmediği saptanmıştır. Ayrıca, karaciğer ağırlığının yüksek fruktoz verilen

grupta önemli ölçüde arttığı bulunmuştur. Sıçanların karaciğer insülin sinyal yolağı ve ilişkili

genler üzerine fruktoz diyetinin etkisini incelemek amacıyla: IRS-1, IRS-2, Akt, mTOR,

FoxO3a, NRF2, PI3K, eNOS, iNOS ve NfκB gen ekspresyon düzeyleri Reel time PCR

yöntemiyle ölçülmüştür. Elde ettiğimiz veriler, IR, IRS-1 IRS-2 ve FoxO3a mRNA düzeylerinin

fruktoz diyeti alan karaciğer örneklerinde baskılandığını, fakat Akt, mTOR ve NFκB düzeylerinde

anlamlı bir değişiklik olmadığını göstermektedir. Bu sonuçlar, yüksek fruktoz tüketiminin

karaciğer insülin sinyal yolağının çalışmasını bozarak metabolik sendroma yol açabileceğini

göstermektedir.

Anahtar Kelimeler : Metabolik sendrom, Fruktoz, Karaciğer, İnsülin sinyal yolağı